وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد در حال حاضر امکان حذف ۲۴ میلیون نفر وجود دارد. این رقم معادل همان سه دهکی است که وعده داده شده بود از مهرماه یارانه نقدی دریافت نکنند. این در حالی است که اخبار رسمی حاکی از آن است که ۱۷۰ هزار خانوار که معادل ۷۰۰ هزار نفر میشوند تا شهریور ماه با قطع یارانه نقدی مواجه شدهاند. محمد شریعتمداری هم وعده داده تا منابع آزاد شده از این راه صرف تولید در داخل کشور شوند و از همان ماه اول به چرخه اقتصادی کشور بازگردد. با این حال وی از بیان توضیح بیشتر خودداری کرد.
با این حال یک محاسبه سرانگشتی نشان میدهد دولت تا اینجا با حذف ۷۰۰ هزار نفر نزدیک به ۳۱ میلیارد تومان در هزینههای خود در یک ماه صرفهجویی کرده است. با این حال اگر دولت اقدام به حذف یارانههای ۲۴ میلیون نفر کند هر ماه رقمی بالغ بر هزار و ۶۲ میلیارد تومان صرفهجویی خواهد کرد. به بیان دیگر اجرای این سیاست سبب خواهد شد تا در نیمه دوم سال دولت با صرفه جویی بیش از ۶ هزار و ۳۷۷ میلیارد تومانی سال را به پایان ببرد که طبعا میتواند در سال سخت ۹۸ کسری بودجه را تا حدودی تعدیل کند.
از سوی دیگر سال آینده نیز برای دولت در شرایطی آغاز خواهد شد که ۳۰ درصد هزینه کمتر برای یارانههای نقدی خواهد کرد که به معنای کاهش بار ۱۲ هزار و ۷۴۴ میلیارد تومانی در سال ۹۹ خواهد بود.
مجموع شاخصهایی همچون دارایی، خودرو، املاک، سهام،
تسهیلات، حقوق و سفرهای خارجی افراد خانوار، ملاک تعیین دهک و حذف یارانه
است.
میرزایی سخنگوی ستاد اجرایی تبصره ۱۴ قانون بودجه ۹۸ در برنامه ۱۸:۳۰ در خصوص جزئیات حذف یارانه افراد پردرآمدها تصریح کرد: ما درصدد نهی درآمدزایی و درآمد بالا نیستیم و افراد جامعه باید به سمت تولید و خلق ارزش افزوده بروند، اما منابعی محدودی داریم که باید اولویت بندی کنیم و یارانه تنها به اقشار کم درآمد پرداخت شود.
وی درباره شاخص حذف یارانه خانوار گفت: مجموع شاخصهایی همچون دارایی، خودرو، املاک، سهام، تسهیلات، حقوق و سفرهای خارجی افراد خانوار، ملاک ما برای تعیین دهک و حذف یارانه است.
حسین میرزایی سخنگوی ستاد یارانه تبصره 14 درباره معیار تشخیص پردرآمدها برای حذف یارانه گفت: با هدف ترمیم قدرت خرید افراد یا خانوارهایی که درتلاطم اقتصادی و افزایش قیمت ها آسیب دیده اند یارانه داده می شود بنابراین یارانه ترمیم قدرت خرید مردم است نه اینکه حق همگانی.
میرزایی در ادامه گفت: از منظر کارشناسی، اگر فردی که درآمد بالایی داشته باشد بد نیست و ساختار کشور باید به سمتی برود که از کسی که امتیاز آفرین است حمایت کند اما برای اولویت بندی منابع باید افراد را بر اساس میزان درآمد طبقه بندی کرد و افراد کم درامد در اولویت باشند؛ مثلا مجموع ارزش خودروها و املاک خانوار، ارزش سهام، سفرهای خارجی، حقوق حکمی و هر اطلاعاتی که نشان دهد یک فرد درآمدی دارد و هزینه ای، که در مجموع تعداد شاخص ها به میزان توانانی افراد تقسیم می شود و اولویت بندی ها بر اساس مرکز آمار و بانک مرکزی انجام می شود و افراد را بر این اساس در سه دهک بالای جامعه قرار دادیم که یارانه انها را حذف کردیم.
او افزود: بعضی بانک های اطلاعاتی مثل خودرو باید به روز باشند اما بانک های اطلاعاتی حقوق و صندوق های بازنشستگی به دلیل اینکه سالی یکبار افزایش می یابد تا آخر سال نیاز به روزرسانی ندارد بنابراین اطلاعات تا سطحی که قابلیت اتکا داشته باشند به روزرسانی شده اند و جای نگرانی نیست.
این مقام مسئول افزود: در این مرحله ۱۷۰ هزار خانوار از دریافت یارانه حذف شدند که در ۱۵ هزار و ۶۰۰ خانوار مجموع ارزش خودرو بالای ۵۰۰ میلیون و در ۴۲ هزار خانوار بین ۲۰۰ میلیون و تا ۵۰۰ میلیون بوده است.
وی ادامه داد: انجام معاملات مسکن یکی دیگر از شاخص هاست که حتی افرادی که برای خود ملکی ندارند، اما معاملات ملکی زیادی انجام میدهند هم مشمول حذف یارانه شده اند.
سخنگوی ستاد اجرایی تبصره ۱۴ قانون بودجه ۹۸ تاکید کرد: مجموع این شاخصها ملاک حذف یارانه است و هر کدام از این بانکهای اطلاعاتی یک ضریبی دارد.
وی ادامه داد: شاخص بانک مرکزی میگوید خانوار ۴ نفره که ۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان درامد داشته باشد دهک ۸ قرار دارد و یارانه آن باید حذف شود.
میرزایی گفت: مسکن و معاملات مسکنی نیز به توان مالی برمی گردد همچنین حقوقی که برای افراد ثبت شده و رتبه فرد از نظر تمول مالی در حوزه سفر خارجی نیز در اولویت حذف یارانه است، اما سفرهای زیارتی مسکن استیجاری و اجاره بها نیز از اولویت کسر شده است.
وی ادامه داد: برای بررسی از تراکنشهای بانکی نیز استفاده شده است.
این مقام مسئول درباره نحوه اعتراض گفت: افراد با ارائه دلایل درست میتوانند اعتراض کنند، اعتراضات از طریق سیستم و گزارش میدانی قابل بررسی است.
سخنگوی ستاد یارانه تبصره ۱۴ در ادامه درباره ارسال پیامک گفت: پیامک برای سرپرست خانوار در صورت قرار گرفتن در لیست حذف یارانه ارسال میشود که این پیام با سربرگ yaraneh ارسال میشود.
وی افزود: برای ثبت اعتراض سرپرست خانوار در اولین قدم باید به صورت حضوری با کارت شناسایی معتبر به دفتر پیشخوان دولت مراجعه کند و بعد از آن با اجازه نامه کتبی امکان دسترسی حساب خود را به دولت میدهد ۴۸ ساعت بعد از دریافت کد رهگیری بعد از آن باید با مراجعه به سامانه مراجعه، اما در صورت اعتراض باید دلیل اعتراض ثبت شود.
میرزایی با بیان اینکه حذف یارانه در مراحل بعدی نیز ادامه خواهد داشت، گفت: از محل حذف سه دهک در سال ۱۱ تا ۱۴ هزار میلیارد تومان ذخیره سازی برای دولت انجام میشود و به خزانه برمی گردد، اما این مرحله از حذف یارانه برای معلولان هزینه خواهد شد.
میرزایی گفت: با توجه به اینکه تراکنشهای کل افراد خانوار بررسی میشود توصیه میشود، در گام اول افراد فقط تراکنشهای مربوط به خود را انجام دهند، چون درصد بالای تراکنشها نشان میدهد افراد باید به دنبال شفافیت مالی باشند.اعتراض ها نیز بررسی می شود و بعد از اصلاح و شفافیت مالی امکان بازگشت یارانه وجود دارد.
حسین میرزایی با اشاره به آخرین وضعیت بررسی حذف
یارانه بگیران غیرنیازمند طبق قانون بودجه سال ۹۸ کل کشور اظهار کرد:
تاکنون 6.2 درصد از کل خانوارهایی که مشمول حذف یارانه شده اند (حدود 200
هزار خانوار) به این موضوع اعتراض کردند. سخنگوی ستاد اجرایی تبصره 14
قانون بودجه 98 گفت: خانوادههایی در میان حذف شدگان هستند که به معنای
واقعی غیر نیازمند یا به تعبیر عامیانه میلیاردر تلقی می شوند. مثلاً فردی
در یکی از پاساژهای تهران بیش از ۲۰ میلیارد تومان تراکنش سالیانه و حدود
ماهی ۲۰۰ میلیون تومان تراکنش داشت که به حذف یارانه خود اعتراض کرده بود.
وی ادامه داد: بر اساس قرائن و حساب های بانکی و بانک های اطلاعاتی این
افراد مشمول دریافت یارانه نمیشوند.
میرزایی یادآور شد: حدود ۴۷ درصد
اعتراض هایی که صورت گرفته از این قبیل هستند؛ یکی از مباحث بسیار مهم
درخصوص یارانه، تفکیک حساب های حقیقی از حقوقی است. جدا نبودن چنین
حسابهایی یکی از راههای فرار مالیاتی بوده که مشکلات دیگری را نیز به
همراه دارد. سخنگوی ستاد اجرایی تبصره ۱۴ قانون بودجه با بیان این که در
مهر ماه نیز دور جدیدی از حذف یارانه بگیران را خواهیم داشت، افزود: این
فرایند با نظر مجلس در ماههای آینده نیز ادامه مییابد تا یارانه سه دهک
بالای جامعه براساس قانون حذف شود.
ملاک های حذف یارانه بگیران غیرنیازمند چیست؟
بر
اساس آخرین اطلاعات ارائه شده از سوی ستاد اجرایی ماده 6 آیین نامه اجرایی
تبصره 14 قانون بودجه 98 (ستاد حذف یارانه بگیران غیر نیازمند)، حذف یارانه
نقدی خانوار شاخص های متعددی دارد که مهم ترین آن ها عبارت اند از: تعداد
و ارزش خودروی اعضای خانوار، تعداد و ارزش املاک خانوار، تعداد سفرهای
خارجی اعضای خانوار، شغل اعضای خانوار: پزشکان، مدیران دولتی، وکلا، هیئت
علمی، کارفرمای حقیقی یا حقوقی، صاحبان صرافی، اصناف، فعالان کسب و کار
و...، مجموع حقوق و دستمزد اعضای خانوار، تعداد اعضای خانوار، استان یا
منطقه محل زندگی خانوار بر مبنای مالکیت یا اجاره. این شاخص های فوق برای
کلیه خانوارهای یارانه بگیر با دقت بالا بررسی شده است و در نهایت
خانوارهای یارانه بگیر، رتبه بندی می شوند.
ستاد یادشده، همچنین با
اشاره به فرایند اعتراض به حذف یارانه نقدی در دور قبلی حذف یارانه بگیران
غیر نیازمند در شهریورماه تصریح کرده بود: در صورتی که متوسط هزینه کرد
خانوار در چهارماه اول سال 98، کمتر از میزان جدول زیر باشد، یارانه آن
خانوار مجدد برقرار خواهد شد و مبلغ پرداخت نشده ماه قبل را در پرداخت بعدی
دریافت خواهد کرد. مبالغ ذکر شده در این جدول، صرفاً شامل مجموع تراکنش
های خرید اعضای خانوار از طریق دستگاه های کارت خوان و درگاه های پرداخت
اینترنتی است.
قدرت خرید یارانه نقدی بهروایت مرکز آمار
سقوط سهم یارانه نقدی از درآمد خانوار شهری به یک سوم
جدیدترین بررسی های مرکز آمار ایران از افت قابل توجه سهم یارانه های
نقدی از درآمد خانوارهای شهری و روستایی حکایت دارد. گزارش این مرکز نشان
می دهد که سهم یارانه نقدی از درآمد خانوارهای شهری از 11 درصد در سال 90
به 4 درصد در سال 97 (معادل 63 درصد کاهش) رسیده است. از سوی دیگر یارانه
نقدی خانوارهای روستایی که در سال 90، رقمی در حدود 20 درصد از درآمدشان
را شامل می شده، تا سال 97 با کاهش ارزش یارانه ها به حدود 8 درصد
درآمدشان رسیده است.
کارشناسان در سال های اخیر بارها بر لزوم شناسایی و
حذف دهک های ثروتمند از فهرست یارانه بگیران و تخصیص یارانه آنها به
نیازمندان تاکید کرده اند. منتهی بعد از بیش از پنج سال، به تازگی دولت به
صرافت حذف یارانه قشر ثروتمند افتاده است. با این شرایط می توان گفت در
صورتی که دولت امسال نیز به حذف یارانه بگیران غیر نیازمند واکنشی نشان نمی
داد، تورم قیمت ها حدود 4 تا 5 سال آینده، خودبه خود سهم این یارانه از
درآمد خانوارهای شهری را به زیر یک درصد و در حدود صفر تقلیل می داد!
مرکز آمار در بخش دیگر گزارش خود، سهم یارانه نقدی در درآمد کل یک خانوار
شهری و روستایی را به تفکیک دهک های درآمدی در سال 97 محاسبه کرده است.
نتایج بررسی ها در این قسمت نشان می دهد که در سال گذشته سهم یارانه نقدی
از درآمد دهک اول خانوارهای شهری و روستایی به ترتیب 13 و 29 درصد بوده
است. این رقم برای دهک های بالاتر کمتر بوده، به طوری که در بین
ثروتمندترین شهرنشینان و روستانشینان، به ترتیب به یک و 4 درصد کاهش یافته
است.