حقیقت‌گرایی مهمترین امتیاز روایت فتح آوینی

مشروح این گپ و گفت خواندنی را در ادمه می خوانید.

*به عنوان مقدمه در خصوص احیای فرهنگ دفاع مقدس که شهید آوینی زحمات و تلاش‌های بی وقفه‌ای را برای تحقق آن انجام دادند و به نظر کارشناسان و منتقدان برجسته،"روایت فتح" کار بزرگ و منحصر به فردی بود، صحبت کنید؟

زمانی شهید آوینی به میدان آمد و از دوربین، قلم و اندیشه خودش برای احیای فرهنگ دفاع مقدس تلاش کرد که همه به دنبال سازندگی و پیگیری امورات اقتصادی بودند.حضور مؤثر سیّدمرتضی باعث عدم ایجاد غفلتی شد که بسیاری به دنبال از بین بردن خاطرات و آثار آن دوران مشعشع 8 ساله دفاع مقدس بودند.حقیقتاً این شهید بزرگوار فرهنگ ایثار و شهادت را در میان مسئولین، دولتمردان و حتی برخی از رزمندگان، جانبازان و ایثارگران خاصّه خانواده‌هایشان زنده کرد. سیّد با ایثار و از خودگذشتگی، رزمندگانی را که بدون شک ستارگان 8 ساله جنگ تحمیلی بودند را به مناطق عملیاتی می‌برد. یادم هست در زمان شهید محمودزاده که مسئولیت گروه تفحص را برعهده داشت این دوستان را به فکّه می‌برد و به تولید مستند دفاع مقدس می‌پرداخت. خوشبختانه در دورانی که ایشان گروه مستند روایت فتح را هدایت می‌کردند بنده هم به عنوان طراح و مسئول شهرک سینمایی دفاع مقدس برای احیاء فرهنگ دفاع مقدس، ایشان را یاری می‌کردم.

* این شهرک در چه سالی آغاز به کار کرد؟

اواخر سال 71 بود که راه‌اندازی شهرک سینمایی دفاع مقدس کلید خورد و درست چند ماه پس از شهادت سیّد به بهره برداری رسید. یادم نمی رود که در هیأت امنای روایت فتح چطور ایشان یکّه‌تازی می کردند؛ انجمن سینمایی دفاع مقدس و شهرک سینمایی دفاع مقدس همراه با روایت فتح دغدغه این هدف و آرمان را داشتند. البته امثال ما دیرتر از شهید آوینی وارد عرصه دفاع مقدس شدیم ولیکن روحیات ایشان هر روز ما را نسبت به پیروی از این مقوله تشویق می‌کرد.

* تعامل و حمایت نهادهای فرهنگی از گروه روایت فتح چگونه بود؟

با وجود اینکه برنامه تلویزیونی جهادآوینی به دلایل عدم اعتقاد برخی در صداوسیما به ایشان، تعطیل شد ولی سیّد با انگیزه بسیار بالا دست بردار نبود و با اعتقاد قوی نگذاشت کار مستندسازی دفاع مقدس متوقف شود. به هر حال سپاه او را حمایت و پشتیبانی کرد تا روایت فتح شکل گرفت.روایت فتح را موفق می‌دانم چون جوانان را با بزرگان روزهای دفاع برعلیه باطل آشنا کرد.جالب است بدانید این مستند برای گروهی از مردم جذاب بود که اصلاً نمی‌دانستند در این 8 ساله جنگ تحمیلی چه گذشته است و چه ایثارگری‌ها و شهادت طلبی‌هایی را رزمندگان، جانبازان و شهدای عزیزمان برای حفظ تمامیّت ارضی جمهوری اسلامی داشتند.حتی بعضاً بسیاری حماسه‌سازان و شهیدان دفاع مقدس را هم نمی‌شناختند و او با این برنامه تلویزیونی جذاب و دیدنی رسالت خود را به نحو احسن انجام داد.

*آیا دغدغه شهید آوینی تنها ساخت مستند و کارهای تلویزیونی کوتاه و بلند دفاع مقدس بود؟

ایشان علیرغم حفظ گروه روایت فتح به دنبال این بود که باید برای دفاع مقدس فیلم‌های مختلفی ساخته شود و مجموعه‌هایی برای ساخت این فیلم ها اعم از مستند، داستانی یا کارهای تلویزیونی کوتاه و بلند، می بایست پشتیبانی کنند.شهید آوینی اعتقاد داشت و به هیأت امنای روایت فتح نیز این پیشنهاد را داده بود که مجموعه‌هایی باید سازمان یافته از تولید این آثار، حمایت و پشتیبانی کنند.چون خودش در راه ساخت و تولید مستندات دفاع مقدس با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم کرد به همین خاطر دغدغه‌اش این بود که باید دستگاه‌ها و نهادها برای ساخت این آثار به میدان بیایند و خالقان این آثار را مورد حمایت جدّی خودشان قرار دهند.

*در مراوداتی که آقا مرتضی داشتیدمهمترین دغدغه وی چه بود؟

سیّدمرتضی همواره سعی می‌کرد به نسل جوان وقایع  دوران دفاع مقدس را به بهترین شکل منتقل کند ودر این راه از هیچ کوششی برای انتقال این برهه تاریخی ماندگار و رساندن اهمیت موضوع به نسل‌های جوان دریغ نکرد.از همه گروه‌ها و سلایق دعوت می‌کرد تا بتواند به هدف اصلی خودش یعنی ترویج و گسترش فرهنگ دفاع مقدس و ایثار و شهادت دست یابد.واقعاً امروز سینماگران فعال در عرصه دفاع مقدس از جهت داشتن آرشیو بی‌نیازند، چون شهید آوینی این امکانات را با تلاش‌های بی وقفه خودش برای آیندگان فراهم کرده بود.من مهمترین امتیاز و ویژگی روایت فتح را حقیقت‌گرایی و وفاداری سید مرتضی به اصل اتفاقات جنگ می دانم.

*چرا هنوز بعد از گذشت 20 سال از شهادت شهید آوینی، جای خالی ایشان پرنشده؛ کدام ویژگی شاخص شهید آوینی در هنرمندان ما دیده نمی شود؟

ویژگی که در شهید آوینی بارز بود و الان در میان هنرمندان ما به ندرت یافت می‌شود، اخلاص بود.ایشان در نگارش متن نریشن‌هایی که روی فیلم‌ها می‌رفت و برخی یادداشت‌های تخصصی ساعت‌ها در شب بیدار می‌ماند و آنها را به ثمر می‌رساند. یعنی ساعاتی که معمولاً عالمان و انسان‌های موفق به جایی رسیدند! شب زنده داری‌ها و آن اخلاصی که شهید آوینی داشت که می‌دیدیم اصلاً برای کسب درآمد فعالیت نمی‌کند و تنها ادای دِین به شهدا دغدغه‌اش و رمز ماندگاری اثارش بود.او اصلاً فکر نمی‌کرد با این رفتار یا تولید این اثر به چه موقعیتی می‌رسد؟! همین رفتار خالصانه و توجه جدّی به شهدا باعث شد تا شهدا دستش را بگیرند و همگان دیدند مستندات تولیدی ایشان هرکدام جذاب‌تر و اثربخش‌تر از دیگری است.اما امروز بسیاری از هنرمندان خصوصاً مستندسازان فقط به دنبال منافع شخصی هستند نه رضایت شهدا، جانبازان و ایثارگران.

*شما شهید آوینی را مستندساز می دانید یا فیلمساز؟

رشته اصلی شهید آوینی مستندسازی است اما با سبکی که خودش طراحی کرده بود.ما مستندسازان فراوانی داریم، ولی این سبک مستندسازی که دوربین باید جزئی از بدن فیلمبردار باشد و حذف گزارشگر به هنگام ساخت مستند از ابتکارات شهید آوینی بود که در دنیا تاکنون سابقه نداشته است.البته نه اینکه از فیلمسازی دور باشند، ولی بیشتر به مستند اهمیت می‌دادند، چون در موضوع دفاع مقدس مستند اثربخش‌تر است. یعنی هیچ‌گونه تخیّلات شخصی افراد،گرایشات و ذهنیّات نویسنده و کارگردان در آن  دخالت ندارد و فقط فیلمبردار واقعیّت را به ثبت رسانده است. بدون شک می‌توان از شهید آوینی  به عنوان پایه‌گذار اصلی مستند دفاع مقدس  نام برد.