مسکن دار شدن افراد جامعه مهمترین علت پیشرفت یک کشور

مقام معظم رهبری:ببینید در جامعه خون به کجا نمی رسد خون را به همانجا برسانید.

در حدیث معصوم علیه السلام توصیه شده است که اولین پولی كه جوانان بدست می‌آورند خانه بخرند و حدیث دیگر هم آمده است كه آخرین چیزی كه می‌فروشید خانه باشد و خانه را حتی زمانی كه شخصی بدهی دارد نمیشود در ازای بدهی از وی گرفت و حكومت اسلامی هم حق ندارد به بدهكار بگوید خانه‌ات را بفروش و بدهی ات را بده مگر اینکه خانه ای بیش از نیاز وی باشد و یا در کلام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نهی شده است که انسان خانه اش را بفروشد به اصطلاح  بگوید سرمایه دستم می کنم.همه اینها  به این دلیل است که اهمیت مسکن اهمیتی حیاتی است که عزت و کرامت و شخصیت و ..همه چیز مردم و نوامیس و زن و بچه شان به مسکن مربوط میشود.به دلیل همین اهمیت است که امام علی علیه السلام در حکومت5 ساله اش تآمین مسکن را در کنارآب و نان وظیف حکومت خود می دانست و اعلام کرد که برای شما اینها را تأمین کرده ام و هرکس که مسکن ندارد به حکومت مراجعه کند.

سالهاست که کارشناسان توسعه به این نتیجه رسیده اند که حل مشکل مسکن شهروندان یک کشور، بزرگترین فکر و دغدغه خانواده ها را  از بین برده و از این طریق خلاقیت و پتانسیلهای افراد جامعه را آزاد می کند  تا خود مردم ، کشور را به سوی پیشرفت سوق  دهند.

مسکن در زندگی و حفظ شخصیت و کرامت انسانها آنقدر تاثیر گزار است که در اغلب کشورهای دنیا دولت به صورت مستقیم در بخش مسکن دخالت دارد و بازار مسکن را،(سوای مسکن های لوکس که برای یک قشر محدود ساخته می شود)،در کنترل خود دارد و به عبارتی مثل دولتهای مانیستند که بخش مسکن را یکسره در اختیار بخش خصوصی قرار دهند تا صاحبخانه ها ،دلال ها،سفته بازها(محتکرین مسکن) هر اجاره ای را که میخواهند بر مردم مجبور و مضطر تحمیل کنند.به خصوص در چند سال گذشته که اشخاصی مثل آقای آخوندی وزیر راه و شهرسازی(متولی مسکن کشور) بوده اند که آنقدر در بحث لیبرال بودن پیشتازند و شورش را درآورده اند که حتی صدای اکبرترکان مشاور رییس جمهور از هم طیفی های خود آقای آخوندی  هم درآمده بود که اینقدر لیبرال بودن اقشار ضعیف جامعه را نابود میکند.ایشان میگویند:«نظرات آقای آخوندی در اقتصاد کلان بر مبنای اقتصاد آزاد و رقابت کامل است در حالی که جامعه ما شرایط رقابت کامل ندارد. اگر همه چیز را به بازار بسپاریم و فکر کنیم که دست نامرئی قیمت بازارها را می‌تواند متعادل کند این تفکر و اقدامات مبنی بر آن، موجب از دست رفتن اقشار ضعیف کشور می‌شود.شرایط در کشور ما بر مبنای رقابت کامل نیست و اجرای این دست از نظریات موجب می‌شود که مردم ضعیف و کم درآمد تحت فشار سنگینی قرار بگیرند و آسیب ببینند. نظریات ایشان به عنوان یک نظریه‌پرداز قابل احترام است اما اینکه آیا این نظریات در جامعه ما قابل پیاده سازی است یا خیر به نظر بنده امکان اجرای نظریات آقای آخوندی در ایران وجود ندارد.

آری افکار لیبرالهای کشور اسلامی ما که از قضا خود را هم مسلمان میدانند فرسنگها با انساندوستی و محبت به مستضعفان در کشورهای غربی که مسلمان نیستند هم فرق میکندکشورهای اسکاندیناوی به مهاجران آفریقایی و آسیایی خانه میدهند اما سوپر لیبرالهای ما کوچکترین اهمیتی به تآمین مسکن نوامیس و کودکان مسلمانان مستضعف نمیدهند.بطور مثال در کشور سوئیس، 80 درصد خانه ها در دست دولت است و مردم از طریق اجاره یا طرق دیگر مثل اجاره به شرط تملیک و.. این خانه ها را در اختیار می گیرند.در دیگر کشورهای اروپایی نیز وضع به همین منوال است و مسکن را در کنار امنیت(پلیس)،بهداشت و آموزش قرار می دهند که دولتها موظفند که در تامین آن برای مردمانشان بکوشند.شما فکر کنید آیا می شود کلانتریها وپلیس را بصورت کامل در اختیار بخش خصوصی قرار داد..یا آیا می شود بیمارستانهای یک کشور را همگی در اختیار بخش خصوصی قرار داد تا هرکاری که دلشان می خواهد بکنند..یا می شود تصور کرد که یک دولت آموزش و پرورش و آموزش عالی را یکسره در دست سرمایه داران قرار دهد و خود به گوشه ای بنشیند؟. لیبرالیسم اقتصادی که بعضی از دولتمردان گذشته و حال ما بنیانش را در این کشور اسلامی گذاشتند ، اگر آن تفکر تمام و کمال کارش را پیش ببرد به خصوصی سازی افراطی و سرمایه داری مطلق العنان  منجر می شود که حیطه های اساسی زندگی مردم مثل مسکن،بهداشت و درمان و آموزش های به اصطلاح غیر انتفاعی را در بر می گیرد.
به نظر می رسد اینکه ما خصوصی سازی و اصل 44 را بخواهیم حاکم بر حیطه نیاز های اصلی انسانها بکنیم به نوعی نعل وارونه زدن است.بخش خصوصی باید سود خود را در بخشهای تولید و صادرات بجوید نه در بخش هایی مثل احتکار مسکن یا در عملهای جراحی که به جان مردم مربوط است و به همین صورت است که میبینیم درآمد پزشکان و جراحان ما حتی از هم صنفان خود در بسیاری کشورهای اروپایی بیشتر است...یا قیمت مسکن و زمین در شهرهای بزرگ ایران مثل تهران و شیرار و رشت..بصورت میانگین از مسکن(با امکانات مشابه) در خیلی از کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی بیشتر است؛باید بالاخره روزی در این کشور جلوی احتکار در بخش مسکن گرفته شود و هرکس که پول زیادی دارد (بماند که خمس و زکات و مالیات آن را می دهد یا نه)حداقل پولش را ببرد در جای دیگری و مسکن احتکار نکند.بسیار جای تعجب است که چگونه است که اگر شخصی در یک سوله مقادیر زیادی رب گوجه فرنگی یا روغن احتکار کند با این شخص برخورد می شود و از نظر شرع مبین اسلام و مردم کار محتکر از نکوهیده ترین کارها ست ولی اگر شخصی در یک شهر دهها و صدها خانه داشته باشد و اجاره دهد منع قانونی ندارد .چگونه است که اگر شخصی در یک مغازه جوراب فروشی ،جوراب را گران بفروشد (که ابدا چیز مهمی هم در معیشت مردم نیست )،جریمه می شود و یا اداره تعزیرات حکومتی و یا دیگر مراجع با او به حق برخورد می کنند ولی گرانفروشی در زمینه اجاره خانه هیچ منعی ندارد و حتی بارها دیده شده که بنگاهها برای گرفتن حق کمیسیون بیشتر صاحبخانه را ترغیب به گرانفروشی و تعویض مستأجر می کنند .در کشورهایی که دارای اقتصاد کاملا لیبرال هستند نیزعنان اختیار مسکن را در دست بخش خصوصی قرار نمی دهند؛ تکلیف کشورهای با اقتصاد سوسیالیستی یا نیمه سوسیالیستی که مشخص است.حال چگونه است که بعضی از مسئولین در کشور اسلامی ما می خواهند کاملا قوانین سرمایه داری و لیبرالیسم اقتصادی و بحث عرضه و تقاضا را حاکم بر بخش مسکن کنند،بخش مسکنی که به شخصیت و عزت و کرامت و ناموس و خانواده و کودکان  مردم مرتبط است.اینگونه که بخش مسکن را دولت به حال خود گذاشته تا با قوانین اقتصاد کاملا لیبرال بازار خود را تنظیم کند حاصلی جز پولدارتر شدن روز به روز سرمایه داران و فقیر تر شدن مردم مستضعف جامعه و گسترده تر شدن گسل طبقاتی بین مردم و بی خانمان شدن مردم بصورت حاشیه نشینی و حلبی آباد نشینی  ندارد.همچنین مشکل مسکن باعث عدم ازدواج جوانان می شود مشکل مسکن فقر و انواع فساد و بزهکاریهای اجتماعی ناراحتیهای روحی و روانی را در پی دارد. وقتیکه مسکن در ایران تبدیل به کالایی جهت سفته بازی شده است و در شهرهایمان تعداد بسیار زیادی مسکن خالی داریم که توسط عده ای سودجو که هریک چندین مسکن  دارد،خریده شده است  و به  عبارتی به معنای واقعی کلمه احتکار کرده اند تا به سودهای بادآورده  برسند، عنان کار را به دست عرضه و تقاضا دادن اصلا معنی نمی دهد  ...بعضی ها چند مسکن دارند که هم گران می شود و هم از آنها برای تفریحات مجردی استفاده می کنند..حال آنکه مالیاتی برای مسکن اضافه نمی دهند و فقط با احتکار کالای اساسی مردم، زندگی را برآنها ناگوار کرده اند..وقتی شخصی سرپناه داشته باشد و غذایی برای خوردن نداشته باشد که در این حالت به او از نظر اسلام مسکین می گویند می تواند با خوردن یک نان خود را سیر کند ولی وقتی که مسکن نداشته باشد چه کند؟به او از نظر اسلام چه می گویند؟پیامبر اسلام می فرماید که اسباب کشی از سخت ترین کارها در دنیاست.در کشورهایی که بسیاری از مسکنها در دست دولت است چون خانه ها مبله است اسباب کشی عبارتست از جابجایی چند چمدان که وسایل شخصی افراد خانواده در آنست.ولی متاسفانه اجاره نشین ها هر سال از جایی به جای دیگر اسباب کشی می کنند و خودشان را تنها  و فراموش شده در مقابل بنگاهدارها و صاحبخانه ها می بینند که هرکدامشان فقط منفعت خود را می بیند؛ چون دولت های منتخبشان در این بین کوچکترین نقش حمایتی که هیچ حتی کنترلی ندارند و گویی اصلا به آنها مربوط نیستخداوند و نمایندگانش در اسلام اهمیت بسیار ویژه ای برای مسکن خانواده ها قائل شده اند تا جاییکه:

در روایات از این‌که مسکن فروخته شود و درآمد حاصل از آن صرف کارهای دیگر شود منع شده است.

 و گفته شده که پول حاصل از فروش منزل اگر صرف کارهایی غیر از خرید مسکن شود  برکت ندارد، گفت: در روایات آمده است، هر کس خانه‌ای را بفروشد و از پول آن، خانه‌ای دیگری نخرد، خیر و برکت از آن پول دور می‌شود. در حدیثی از پیامبر اکرم(ص) آمده است: «هر کس بنا و ساختمانی را بفروشد، پس اگر پول فروش آن ساختمان را برای خرید مثل آن به مصرف نرساند، آن پول برای این شخص، بابرکت نخواهد بود» (ابن‌ابی‌جمهور، 1405، ج1: 108).

از طرف دیگر علی‌رغم اینکه تأخیر در ادای قرض، مطابق با روایات، ظلم محسوب می‌شود (پاینده، ١٣٨٢: ٧٨٤)‏؛ اما انسان، حق ندارد خانه‌اش را برای ادای قرض بفروشد؛ به همین دلیل، زمانی که فردی به امام صادق(ع) عرض می‌کند: طلبى از مردى دارم که می‏‌خواهد خانه‏‌اش را بفروشد و دَین و قرض خود را به من بپردازد، امام در پاسخ، خطاب به او دو بار می‌فرماید: «به خدا پناه ببر از این‌که او را از سرپناهش بیرون کنى» (طوسی، 1407، ج٦: ١٨٧).

در شرایط فعلی جامعه  تعداد خانه‌های خالی از سکنه بیشتر از تعداد نیازمندان مسکن است، اما در روایتی از امام صادق(ع) وارد شده است، آن کس که خانه‌ای دارد و مؤمنی نیازمند آن است و [صاحب خانه] او را مانع شود، خداوند گوید: ای فرشتگان من! آیا بنده‌ام در مورد خانه‌ای پست [در این دنیا] به بنده‌ای دیگر بخل ورزید؟! به‌عزّت و جلالم سوگند که هیچ‌گاه [چنین شخصی] در بهشتم مسکن نخواهد گزید. (الکافی٢/٣٦٧)

در شرایط فعلی با توجه به قیمت مسکن و میزان درآمد متوسط جامعه امکان حل معضل مسکن غیرممکن است، گفت: یک راهکاری که در غرب نیز آموخته شده است و قابلیت اجرایی شدن در کشورمان را دارد، در اختیار قرار دادن مسکنهایی با اقساط بلندمدت و دو برابر قیمت واقعی است. اکنون در غرب با تشکیل خانواده امکانات رفاهی در اختیار خانواده‌ها قرار می‌گیرد که  خانواده‌ها در مابه‌ازای آن مجبور به به دست آوردن درآمد و پرداخت آنها هستند اما اقساط  آن به‌گونه‌ای است که خارج از توان متوسط مردم جامعه نیست و در نظام بانکی آنها چنین مدلی تعریف شده است

 وضعیت مسکن نگران کننده است،باید برای برون‌رفت از این وضعیت فکری شود

مسکن نیاز همگان است و جزو کالاهای واجب برای زندگی مردم به حساب می‌آید، پس جزو اولویت‌های اول سرمایه‌گذاری دولت باید محسوب شود.  مسکن از اساسی‌ترین مایحتاج زندگی مردم هستند و بدون آن ادامه حیات حداقلی ممکن نیست. پس در اختیار داشتن مسکن امری اجتناب‌ناپذیر و واجب است. مسکن مانند خودرو نیست که بدون آن افراد بتوانند زندگی کنند. چه بسا افرادی که امروز صاحب ماشین نیستند و در رفاه و آسایش نسبی معیشت می‌گذرانند اما افرادی که در خیابان‌ها زندگی می‌کنند از حداقل رفاه نسبی هم محروم‌اند. علاوه بر نکاتی که ذکر شد، بسیاری از صنایع و مشاغل وابسته به این بخش هستند و امروزه گفته می‌شود حدود ۱۲۰ نوع شغل به طور مستقیم و غیرمستقیم متاثر از اقتصاد مسکن هستند. پس گذشته از نیاز مردم، دولت برای اشتغالزایی هم می‌تواند این حوزه را در اولویت‌های اول سرمایه‌گذاری قرار دهد.بعضی دولتمردان ما حتی همان قواعد اقتصاد لیبرالی که خودشان به آن اعتقاد دارند را نیز رعایت نمی کنند بطور مثال در دیگر کشورها در شرایط رکود مالیات کمتری می گیرند و مراکز تولیدی و دیگر اصناف را شامل معافیتهای مالیاتی می کنند ولی وزیر اقتصاد کنونی تنها در پی بالا بردن مالیاتهاست...آنهم در شرایطی که هرروز خبرهایی در مورد تعطیلی بنگاههای اقتصادی می شنویم...آیا بهتر نیست که وزیر محترم اقتصاد و دارایی به فکر گرفتن مالیات سنگین از اشخاصی باشد که بیش از یک مسکن دارند تا آنها مجبور شوند سرمایه های خود را از بخش  احتکار  مسکن خارج کنند و به بخشهای مولد ببرند.

 نیاز مردم به مسکن در شرایط رکود هم برقرار است. در این شرایط مردم برای اینکه برای خود سرپناهی داشته باشند یا باید اقدام به خرید مسکن کنند یا باید از طریق اجاره دارای سرپناه شوند. به‌قطع زمانی که مردم قدرت خرید برای اجاره مسکن نداشته باشند و همزمان با آن نیز بازار مسکن در رکود به سر ببرد، افراد نمی‌توانند واحد مسکونی بخرند، و به این دلایل مسلما تقاضا برای اجاره بالا می‌رود و زمانی که این اتفاق می‌افتد نرخ اجاره هم افزایش پیدا می‌کند.در سال‌های گذشته این جابه‌جایی معمولا از پایان خرداد و با شروع تابستان اوج می‌گرفت و هر ساله نیز متعاقب آن بر میزان اجاره‌بها افزوده می‌شد؛ افزایش اجاره‌ای که دلایل موجهی نداشت و صاحبان املاک به بهانه‌های مختلف اقدام به افزایش نرخ اجاره مسکن می‌کردند. امسال نیز تعجیل در جابه‌جایی مستاجران بهانه لازم را به دست صاحبان واحدهای اجاره‌ای داده است. 

با توجه به رکود  در سال جاری باز هم شاهد افزایش نرخ اجاره بها بودیم. دلیل این امر چیست؟ آیا امروزه نرخ اجاره مسکن متناسب با درآمد جامعه در نظر می‌شود؟ با توجه به حداقل حقوق کارگران در سال جاری، یک کارگر چگونه می‌تواند از پس پرداخت اجاره‌بهای مسکن برآید؟

درآمد ناکافی کارگران امری انکارناپذیر است و دولت و مسئولان باید بر اساس تعریف شاخص خط فقر در دستمزد و مزایای کارکنان تغییر به وجود آورند و شرایط زندگی آنها را بهبود بخشند. 

داشتن رفاه و آسایش ؛ خواستی فطری و آرزوی هر انسان است. از لوازم عزت ، زندگی بالنسبه مرفه و آبرومند است؛خداوند همه نعمت های عالم را برای بهره مندی بشر آفریده است..

از غیرمنطقی ترین سخنان این است که عده ای بگویند : خداوند نعمت های بیکران را خلق کرده و انسانها را فقط به تماشای آنها و عبور از آنها دعوت کرده و در ازای حسرت و محرومیت از بهره برداری از نعمت ها ، وعده پاداش در دنیای دیگر را داده است؛معلوم است که این حرف غلط است ، خداوند نعمت ها را برای بهره- مندی بشر خلق کرده است.

خداوند فقر و نداری و  و بی خانمانی ،مجرد بودن افراد جامعه و کاهش جمعیت مسلمانان را نپسندیده است چرا که همه این ها ، عزت انسانی  و عزت جامعه اسلامی را مخدوش می کند..

خداوند نخواسته است که یک خانواده همه عمر خود را در محرومیت و فشار زندگی کند تا بتواند یک آپارتمان ۶۰ یا ۷۰ متری داشته باشد، اسلام مسکن مناسب را از سعادت فرد مومن می داند و حتی در روایات داریم که مسکن و مرکب و همسر  را متاع دنیا ندانید بلکه از عقبی بدانید و برای داشتن آنها دعا کنید و تلاش کنید.خداوند نخواسته است که انسانها در حسرت آرزوی استفاده از حداقل ها بسوزند و بسازند.وقتی که بصورت رسمی از صدا و سیما عنوان می شود که میانگین سن ازدواج مردان در تهران بالای 31 و زنان 28 است این زنگ خطر را برای جامعه مسلمان و شیعی ما به صدا در می آورد...مگر یک زن تا چندسالگی می تواند بارداری سالم داشته باشد.واقعا باید ببینیم که مساله مسکن چقدر در  امر ازدواج نکردن جوانان و سپس بچه دار نشدن یا تک فرزندی خانواده ها تاثیر گزار است.باور کنیم که ممکن است با چند تدبیر مثل گذاشتن قوانین سخت برای داشتن بیش از یک مسکن و مالیاتهای سنگین بر خانه های خالی ،با اجاره دادن خانه ها توسط دولت و شهرداریها مثل بسیاری از کشورها،با بستن قراردادهای کم هزینه برای دولت با پیمانکاران داخلی و حتی خارجی(به شرط اشتغال جوانان ایرانی) در راستای تولید انبوه مسکن،وارد کردن تکنولوژیهای روز دنیا در زمینه ساخت مسکن که سرعت تولید خانه را چند برابر می کند،با تدوین قوانینی بر ضد گرانفروشی صاحبخانه ها در زمینه اجاره بها،  قیمت اجاره ها پایینتر می آید و  نرخ ازدواج در کشور بسیار بالاتر می رود چرا که مطمئناً پایین آمدن قیمت مسکن و  اجاره خانه بیشترین تأثیر را در افزایش ازدواج و زاد و ولد و احساس خوشبختی و رضایت مردم داشته باشد.

نکات پایانی:

*در آيه119 سـوره طـه، مـسكن يكي از چهار خواسته و ضروريات اصلي انسان معرفـي ميشود (الاتجوع، لا تعري، لا تظمؤا، لا تضحي)

*در سوره نحل از سکونت گاه و مسکن به عنوان نعم بزرگ الهی یاد شده است. (من بيوتكم سكنا )

 **داشتن مسكن خوب و وسيع در روايات از سعادت يك مسلمان شمرده شده و از مسكن تنگ و خانه كوچك نكوهش گردیده است وسکنی گزیدن در چنین خانه هایی جزء مکروهات است.البته داشتن خانۀ وسيع با روي آوردن به تجمل و رفاه زدگي فرق مي كند. منزل وسيع به معناي آن كه اتاق هاي متعددي داشته باشد كه همسر، فرزندان و ميهمانان بتوانند به راحتي از فضاي خانه استفاده كنند.
حضرت علي عليه السلام وسعت صحن و حيات منزل را جزء شرافت منزل دانسته و برتري اتاق پذیرایی و همسايه خوب را جزء بركت خانۀ خوب شمرده اند.
*امام صادق عليه السلام می فرماید: خداوند دوست دارد هرگاه به بنده اي نعمتي ارزاني داشت، آثار آن نعمت را در او ببيند. سؤال كردند: چگونه؟. حضرت فرمودند: استفاده از لباس خوب، بوي خوش، منزلي تميز كه با گچ سفيد كاري شده باشد و فضاي بيروني منزل تمييز باشد و داخل منزل از روشنايي و نور خوب بهرمند باشد.

توصیه های اسلام در مورد خانه خوب:

   معصومین در روایات دیگر می فرمایند که خانه را   در كنار امت (و نه در جاهای پرت) و دور ازمحلاتی که افراد ظالم و فاسق هستند ودر جایی بسازید که هم آب فراوان دارد و هم هوا مناسب است،(خوش آب و هوا).

پیامبر فرمود: «اتَّقُوا الْبُنْیَانَ فِی الْحَرَامِ فَإِنَّهُ أَسَاسُ الْخَرَابِ»(مستدرك‏الوسائل، ج‏3، ص‏472) با پول حلال خانه بسازید و مواظب باشید در پول ساختن خانه حق مردم نباشد ،پول حرام باعث خرابی است.حدیث داریم «إِنَّ الْحَرَامَ لَا یَنْمِی وَ إِنْ نَمَى لَا یُبَارَكُ لَهُ فِیهِ»(كافى، ج‏5، ص‏125) مال حرام رشد نمی‌كند یا اگر رشد كمی پیدا كند بركت ندارد. 

اسلام می‌گوید مساحت زمین خانه زیاد باشد ولی ارتفاع آن كم باشد .امام خانه‌ای برای یكی از غلام هایش خرید غلام گفت خانه ای که خودم دارم خانه پدری است ،ولی امام فرمود تنگ است اگر ابوی‌ات اشتباه کرد تو هم باید اشتباه کنی؟. 
یكی از انصار گفت یا رسول الله خانه ما خیلی تنگ است فرمود «ارْفَعْ صَوْتَكَ مَا اسْتَطَعْتَ وَ سَلِ اللَّهَ أَنْ یُوَسِّعَ عَلَیْكَ»(كافى، ج‏6، ص‏526) داد بزن و از خدای جدی بخواه كه خانه‌ات توسعه پیدا كند. از سعادت مرد آن است كه خانه بزرگ داشته باشد.( البته به شرط اینكه حلال باشد  و   مفید باشد ،صله رحم و دعوت اقوام و مراسمی مثل دعاهای دسته جمعی و... و افتخار و فخرفروشی در آن نباشد .
 مثالی برای  كسی كه در خانه بزرگ را ببندد و خودش زندگی كند:شخصی مریض شد و علی آمد دیدن او نگاهی به مریض و خانه بزرگش كرد و پرسید چه استفاده‌ای تا به حال از این خانه كردی كه اگر برای قیامت خود استفاده نكرده باشی این خانه در قیامت وبال تو خواهد بود. 

خانه باید در و دیوار داشته باشد نه مثل بعضی خانه ها که هرکس بخواهد میتواند وارد حیاط خانه شود.امیرالمومنین از خانه‌هایی كه دیوار یا در ندارد انتقاد می‌كند. حتی حدیث داریم كه پشت بام هم باید دیوار داشته باشد. 
داریم كه دستشویی(فی استر موضع) یعنی موضعی و جایی كه پنهان باشد و پنهان ترین جای منزل برای دستشویی انتخاب شود.اما متاسفانه در آپارتمانهای کنونی دستشویی نزدیک پذیرایی است مهمان که جرات ندارد برود دستشویی..پدر خانه هم اگر برود دستشویی و صدایی که طبیعت دستشویی است..با خجالت جلوی بچه اش خارج می شود.
درباره گچ كاری سفارش شده است خانه هایتان را سفید كنید و روایات متعدد است ولی همین مقدار بس است.شخصی برای خانه اش قبه ساخته بود و پیامبر (ص)تحویلش نگرفت تا آن قبه را برداشت. 
در مورد مجسمه روایت داریم كه  از  مجسمه انسان و حیوان نهی شده  است ولی مجسمه درخت و گیاه و اشكالی ندارد . در مورد حضرت سلیمان داریم كه «یَعْمَلُونَ لَهُ ما یَشاءُ مِنْ مَحاریبَ وَ تَماثیلَ» سبأ/13 افرادی برای حضرت سلیمان مجسمه می‌ساختند كه مجسمه درخت و گیاه و.. بود. 
 

 اسلام می گوید خانواده را طبقه دوم مسكن ندهید وخانه پشت بام داشته باشد. 

آپارتمان بر اساس اضطرار می سازیم  (البته اگر در شهرسازی پیشرفته تر بودیم در این مملکت زمین کم نداریم و. . .اکنون مردم خودشان خانه میسازند و یک پولی هم می آورند به شهرداری می دهند.کسی به دنبال شهر سازی نیست چون شهر زیر ساخت می خواهد،بیمارستان،مدرسه،مسجد،خیابان،...وقتی که می گوییم جمعیتمان باید دوبرابر شود حتما باید دنبال ساخت شهرهای جدید نیز باشیم.شهرهای کنونی که دیگر ظرفیت ندارند.شنیده ام که میانگین مساحت خانه ها در کشور آمریکا هفتصد متر است.

مزاحمت آپارتمان برای آرامش و حریم خصوصی و  روح و روان آدمی بسیار  است و البته می دانیم که در بعضی جاها فعلا چاره ای نیست ولی حداقل خوب است که بدانیم اینها ایده آل بشر نیست و با فطرت او جور در نمی آید در خانه حیاط دار بچه راحت بازی می کند و آفتاب و ویتامین d به او می رسد و روحیه خانواده بسیار بهتر میشود.
  ارتفاع اتاق چهار متر بیشتر نباشد  
خرید مسكن اولین خرج جوانان:  در حدیث است که اولین پولی كه جوانان بدست می‌آورند خانه بخرید و حدیث دیگر هم این است كه آخرین چیزی كه می‌فروشید خانه باشد و خانه را حتی زمانی كه بدهی دارید نباید بفروشید و حكومت اسلامی هم حق ندارد به بدهكار بگوید خانه‌ات را بفروش. نهی شده است که انسان خانه اش را بفروشد و بگوید سرمایه دستم می کنم.
مسکن به جای بدهی هرگز:ابن ابی عمیر ظاهر از یاران امام كاظم است و آدم بسیار ثقه ای در نقل احادیث است یکی از اصحاب بسیار نیک و وارسته معصومین علیهم السلام است..این شخص نانوا بود..پس از قضیه ای که حاکم جور آنوقت او را به زندان طولانی انداخت و قتی که آزاد شد
  در آستانه ورشكستگی بود و چند هزار درهم از كسی می‌خواست و اوهم نداشت بدهد در خانه نشسته بود شخص بدهكار آمد و هزار درهم بدهكاری را برای او آورد ابن عمیر پرسید از كجا آورده‌ای؟ گفت خانه‌ام را فروختم ابن عمیر گفت امام كاظم علیه السلام گفته است بدهكار را مجبور نكنید خانه‌اش را بفروشد و اگر چه به یك درهم این پول احتیاج دارم ولی نمی‌توانم قبول كنم. 
پس حتی اگر طلب دارید و در مضیقه هستید نگذارید بدهكار خانه‌اش را بفروشد.البته آیه صریح قرآن است که به طلبکار مهلت دهید تا  دستش باز شود...ما فقط آیه ای که در سوره بقره می گوید طلبتان را بنویسید را می بینیم و آیه ای که می گوید مهلت دهید را نمی بینیم. 

سفارش به مسکن و مأوی دادن به افراد
حضرت عیسی از كنار قبری می‌گذشت تند شد گفت صاحب این قبر آدم گناهكاری بود و عذاب می‌شد سال بعد هنگام عبور آرام رفت یاران از ایشان پرسیدند این همان قبر است علت چیست؟ ایشان فرمود امسال دیگر عذاب نشد دلیل را جویا شدند حضرت فرمود ایشان پسری دارد كه دو تا اتاق داده است به یك انسان بی خانه و خدا به این دلیل عذاب را از پدر وی برداشته است.
برای سکونت  دانشجو یا طلبه خانه سازی از بهترین کارهای خیری است که یک شخص میتواند انجام دهد.حدیث داریم اگر كسی بمیرد بعد از مرگ چند چیز برای او فایده خواهد داشت 1- قرآن 2- پسر خوب 3- حرفهای و مقالات علمی 4- خانه‌ای بسازد برای كسانی كه در راه مانده‌اند.

محكم ساختن خانه. در احادیث بسیار در مورد محکم ساختن بنا و محکم کاری در هرکاری داریم.چرا باید در کشورهای اروپایی عمر ساختمانها اینقدر بیشتر از ساختمانهای ما باشد در اروپا بسیاری خانه های بیش از صد سال می بینیم ولی در اینجا خانه ها بعد از بیست سی سال کلنگی می شوند.

خانه خوب و وسیع آری ولی خانه مجلل نه:

در باره تجملات روایات زیادی داریم «مَرَّ الْحُسَیْنُ ع بِدَارِ بَعْضِ الْمَهَالِبَةِ فَقَالَ رَفَعَ الطِّینَ وَ وَضَعَ الدِّینَ»(مستدرك‏الوسائل، ج‏3، ص‏467) امام حسین خانه‌ای را دید كه خیلی مجلل بود فرمود گل‌ها را بالا برده دین خود را پایین آورد.(مثلا شاید شخص خیلی مقروض شده). حدیث داریم پول‌هایی كه انسان خرج می‌كند اجر دارد و پولی كه ثوابی ندارد پول بنایی است.پس بنایی بی جهت و وسواس در بنایی فقط پول آدم را خرج می کند. «
حدیثی داریم كه حضرت فرمود «إِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِعَبْدٍ هَوَاناً أَنْفَقَ مَالَهُ فِی الْبُنْیَانِ»(مستدرك‏الوسائل، ج‏3، ص‏455) یا «إِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِعَبْدٍ سُوءاً أَهْلَكَ مَالَهُ فِی الْمَاءِ وَ الطِّینِ»(مستدرك‏الوسائل، ج‏3، ص‏467) هرگاه كه خدا بخواهد به کسی ضرر و بدی برساند  به سرش می‌اندازد بنایی بی دلیل انجام بدهد و مال او را در آب وخاک تلف می کند.
قرآن درباره خانه‌ها می‌فرماید «أَ تَبْنُونَ بِكُلِّ ریعٍ آیَةً تَعْبَثُونَ» شعراء/128 آیا در دامنه‌های كوه برای عبث خانه بنا می‌كنید «وَ تَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبالِ بُیُوتاً فارِهینَ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطیعُونِ»(شعراء/149-150) یعنی برای عیاشی خانه می‌سازید بترسید حضرت فرمود «وَ مَنْ بَنَى بُنْیَاناً رِیَاءً وَ سُمْعَةً حَمَلَهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مِنَ الْأَرْضِ السَّابِعَةِ وَ هُوَ نَارٌ یَشْتَعِلُ مِنْهُ ثُمَّ یُطَوَّقُ فِی عُنُقِهِ وَ یُلْقَى فِی النَّارِ فَلَا یَحْبِسُهُ شَیْ‏ءٌ مِنْهَا دُونَ قَعْرِهَا إِلَّا أَنْ یَتُوبَ فَقِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ كَیْفَ یَبْنِی رِیَاءً وَ سُمْعَةً فَقَالَ یَبْنِی فَضْلًا عَلَى مَا یَكْفِیهِ اسْتِطَالَةً بِهِ عَلَى جِیرَانِهِ وَ مُبَاهَاةً لِإِخْوَانِهِ»(وسائل‏الشیعة، ج‏5، ص338‏ و کتاب  امالی صدوق) اگر كسی برای پز دادن و فخر فروشی خانه‌ای بسازد در قیامت برگردنش آویخته می شودو ...

كُلُّ بِنَاءٍ لَیْسَ بِكَفَافٍ فَهُوَ وَبَالٌ عَلَى صَاحِبِهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ»(كافى، ج‏6، ص‏531) هر مقدار ساختمانی كه بیش از اندازه است برای تو وبال است یكی برای خواب فرزندانت و دیگری برای مهمان البته به تناسب افراد فرق می‌كند. امام صادق(ع) فرمود «مَنْ بَنَى فَوْقَ مَا یَسْكُنُهُ كُلِّفَ حَمْلَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ»(المحاسن، ج‏2، ص‏608) ساختمان بیش از مورد نیاز مسئولیت در قیامت دارد. 
و در احادیث دیگر داریم كه همه روایت ناظر به ساختمان بیش از نیاز می‌باشد و اما یك حدیثی هست در مجمع البیان و الحیات رسول اكرم در حال عبور ساختمانی را دید كه روی آن قبه‌ای ساخته بودند به آن نگریست و پرسید صاحب آن كیست؟ گفتند از اصحاب شماست صاحب خانه آمد و امام از او روی برگرداند و علت را از اصحاب جویا شد گفتند پیامبر چند روز پیش خانه تو را دید كه مجلل ساخته بودی و ناراحت شد و احتمالا برای همین است او رفت و آن تجملات را خراب كرد و برگشت و پیامبر او را تحویل گرفت پس باید مبارزه عملی هم انجام داد اگر كسی خانه باشكوه بسازد و شما تحویل نگیری دیگر نمی‌سازد چون می‌سازد تا او را تحویل بگیرید. 

نکات دیگر: كسانی كه خانه اجاره می‌دهند اگر بدانند مستاجر كار حرامی انجام می‌دهد در گناه او شریك هستند امام صادق فرمود «عَنْ جَابِرٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الرَّجُلِ یُؤَاجِرُ بَیْتَهُ فَیُبَاعُ فِیهِ الْخَمْرُ قَالَ حَرَامٌ أَجْرُهُ»(تهذیب‏الأحكام، ج‏6، ص‏371) یعنی توی منزل اجاره‌ای شراب می‌سازد و می‌فروشد امام فرمود «حَرَامٌ أَجْرُهُ» این اجاره‌ای كه می‌گیری حرام است. 
حال اگر  صاحبخانه می داند که خانه اش را دارد به مستاجر فاسد میدهد که خانه اش مرکز فسق و فجور میشود، نباید بدهد.

در بحث شهرسازی نیز اسلام حرف دارد.مثلا می گوید کوچه ها را نباید تنگ بسازیم.

امام زمان علیه السلام دستور می دهد که تمام كوچه‌های تنگ را هم گشاد می‌كند و لذا داریم زمان امام زمان عده‌ای از مساجد راهپیمایی می‌كنند كه ما حكومت امام زمان را نمی‌خواهیم «َ إِذَا قَامَ الْقَائِمُ ع وَ وَسَّعَ الطَّرِیقَ الْأَعْظَمَ وَ كَسَّرَ كُلَّ جَنَاحٍ خَارِجٍ فِی الطَّرِیق»(إرشاد مفید، ج‏2، ص‏385) راه‌ها را گشاد می‌كند «وَ كَسَّرَ كُلَّ جَنَاحٍ خَارِجٍ فِی الطَّرِیق» و بالكن‌ها را می‌شكند و به همین خاطر برخی م راهپیمایی می‌كنند و این حدیث در  وسائل الشیعه است. حدیث در مورد باغ داریم كه نگذارید كسی باغ را خانه سازی كند مگر اینكه به همین مقدار كه باغ را شهرك می‌كند جای دیگری همچنین باغی تولید كند و در مورد باغ حدیث بسیار داریم .

حدیث در مورد باغ داریم كه نگذارید كسی باغ را خانه سازی كند مگر اینكه به همین مقدار كه باغ را شهرك می‌كند جای دیگری همچنین باغی تولید كند و در مورد باغ حدیث بسیار داریم .

مهندس سیاوش سرحدی