کد خبر: ۹۲۰۵۸
تاریخ انتشار: ۰۳ مهر ۱۳۹۵ - ۰۸:۴۲
بسیج اساتیداستان فارس:

*دلایل تداوم جنگ بعد از فتح و خرمشهر و گزینه های پیش روی جمهوری اسلامی ایران

فتح خرمشهر به عنوان بزرگترین پیروزی سیاسی نظامی ایران در سال دوم جنگ از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بود بدون تردید ازاد سازی مناطق اشغالی طی 4عملیات (ثامن الائمه طریق القدس-فتح المبین و بیت المقدس )در مقایسه با شکست بنی صدر در عملیات های چهار گانه  تنها به دلیل بینش نظامی مبتنی بر حضور نیروهای مردمی و انقلابی در عرصه جنگ با همکاری ارتش و سپاه و نتیجه یک استراتژی برتر بودنخست انکه بدون در نظر گرفتن خواسته های خود و تنها بر اثر فشارهای بین المللی و در حالی که نیروهای عراقی همچنان در مناطق اشغالی حضور داشتند اتش بس را به عنوان پیش شرط هر گونه اقدام دیگر می پذیرفت. در این صورت مذاکرات سیاسی تنها راه حل ایران برای پیگیری خواسته هایش بود راحل دوم ترک  مخاصمه بدون اتمام جنگ بود.به این معنا که ایران اتش بس را نپذیرد ولی در عین حال از ورود به داخل خاک عراق نیز خود داری نموده و در مرز های خود استقرار یابد راحل سوم تلاش نظامی برای تعیین صلح شرافت مندانه بود راحل نخست با توجه به تلاش هایی که امریکا تحت پوشش بر قراری اتش بس پیگیری میکرد.نمیتوانست نتیجه ای برای ایران داشته باشد.زیرا امریکایی ها از موقعیت برتر ایران نگران بودن و تمام تلاش خود را برای مهار و تضعیف ایران سازمان دهی کرده بودند.  بدین ترتیب  امریکایی ها از دادن هر گونه امتیازی به ایران از جمله تعیین متجاوز یا پرداخت غرامت که موجب تثبیت موقعیت برتر سیاسی-نظامی ایران و تشدید بی ثباتی در عراق می شد خوداری می کردند  پس راه حل اول کاملا به زیان ایران بود.راه حل دوم در صورت اقدام ایران در ترک مخاصمه و توقف تهاجمات خود عراق فرصت می یافت با حمایت کشورهای غربی و کشور های منظقه خود را با بازسازی و تجدید قوا کرده و بار دیگر ایران را مورد حمله قرار دهد .این روش هم به نفع عراق و به ضرر ایران تمام می شد. با توجه به مظالب فوق الذکر ایران به جز راه حل سوم راه حل دیگری فرا روی خود نداشت

سرانجام جنگ با ورود ایران به داخل خاک  عراق یا هدف تنبیه متجاوز و تامین حقوق مشروع  ایران ادامه یافت زیرا ایران با توجه به شخصیت صدام حسین صلح بدون  تضمین لازم را نمی پذیرفت.چون هیچ اعتمادی به دولت عراق نداشت.و روشن بود که عراقی ها به دلیل قرار گرفتن در موضع ضعف،صلح را مطرح میکردند.در حالی که هیچ تغییری در ماهیت رفتار سران این کشور مشاهده نمی شد و به قول محسن رضایی((این که گفته میشود بعد از ازادی خرمشهر چرا صلح نکردید:باید بگوییم که هیچ پیشنهاد صلحی تا 4سال بعد از ازادی خرمشهر به ایران نشد و فقط چند طرح اتش بس ارائه شد 
حضرت امام نیز با استدلال نظامیان  مبتنی بر تداوم جنگ با این منطق که اگر دشمن بفهمد که ما وارد خاکش نمیشویم.احساس امنیت میکند و نباید به رژیم بعثی چنین امنیتی داد را پذیرفتند   .بنابراین 
چرایی ادامه جنگ یعد از فتح خرمشهر به صورت فهرست وار می توان چنین بیان کرد
الف-پذیرفته نشدن قرارداد  1975 الجزایر 
اشغال -بخشی از خاک ایران ج-برتری نظامی نسبی ایران نسبت به ارتش عراق 
ه-ارائه نشدن هیچ گونه پیشنهاد صلح عادلانه 
و-عدم اعتماد به تعهدات صدام 
بنابراین  اکثر قطعنامه ها و پیشنهادات  صلح در حقیقت سرابی بیش نبود و بیشتر کشورهای غربی و  مجامع بین المللی به دنبال نجات صدام بودند و هیچ تضمین و اعتمادی وجود نداشت که بعد ها  عراق را مجددا مسلح ومجهزشود و به ایران  حمله نماید همانطور که بعد از پذیرش قطع نامه 598 صورت گرفت به حامی خود یعنی کویت حمله نمود علاوه بر این هنوز 2500کیلومتر مربع  از خاک ایران در اختبار عراقی ها بود و اگر دران زمان اتش بس می پذیرفتیم مثل وضعیت کشورهای عربی در قبال رژیم صهونستی که هنوز بخشی از خاک  انان در اختیارآن رژیم است پیش می آمد و احتمال تداعی فرار داد های ننگین ترکمنچای و گلستان میرفت


*اهداف ونقش کشورها در حمایت از عراق                           

  آمریکا در زمان شروع جنگ تحمیلی با هیچ یک از طرفین درگیر روابط سیاسی نداشت. یکی از امیدواری های آن ها به بیان وزیر خارجه وقت آمریکا این بود که فشار های ناشی از جنگ سبب آزادی گروگان ها شود. نماینده این کشور در سازمان ملل اظهار کرد که اگر عراق از آمریکا بخواهد هرگونه امکانات نظامی در اختیار عراق قرار خواهد داد17. بر همین اساس وزارت خارجه آمریکا حالت تعلیق فروش پنج فروند هواپیمای مسافربری بوئینگ به عراق را لغو کرد. همچنین روابط تجاری دو کشور افزایش یافت و صادرات آمریکا به عراق در سال 1980 م. به 724 میلیون دلار و در سال 1981 م. نیز به 914 میلیون دلار رسید. قبل از جنگ ( تیر ماه 59) صدام با برزینسکی مشاور امنیت ملی کارتر در اردن دیدار کرد که بعنوان چراغ سبز نشان دادن آمریکا به عراق برای حمله به ایران می توان تعبیر کرد
بنابراین آمریکا با هدف تحت فشار قراردادن ایران برای آزادی گروگان های خود و همچنین مهار انقلاب اسلامی با سیاست رژیم بعثی عراق همسو بود و بقیه کشور های غربی هم دیدگاه آمریکایی ها را داشتند و در پی سد کردن نفوذ انقلاب اسلامی در منطقه بودند
اهداف بلوک شرق با محوریت شوروی
بعد از به قدرت رسیدن حزب بعث در عراق، دومین کشور عرب بعد از مصر است که قرارداد دوستی و همکاری با شوروی امضاء کرده بود. بنابراین این کشور متحد دیرینه و برجسته شوروی در جهان عرب بود و ارزش سیاسی و استراتژیک عراق برای شوروی بیشتر از کشور مصر بعد از امضاء کمپ دیوید به حساب می آمد. از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران با اشغال افغانستان از سوی شوروی بشدت مخالف بود. بنابراین حمایت نکردن از عراق، بر اعتبار بلوک شرق در میان کشور های اقماری اش بازتاب منفی داشت 

تهیه کننده :  غلامرضا صفرپور 
مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز 
نام:
ایمیل:
* نظر: