بامداد دیروز برج مسکونی 24 طبقه «گرنفل» در لندن دچار حریقی مرگبار شد و
در حالی که اکثر طبقات ساختمان دستخوش آتشسوزی شده بود در آستانه فروریزش
قرار گرفت. تنوره مشتعل این برج، دود سیاه غلیظی که از فاصله 2 کیلومتری
کاخ سلطنتی کنزینگتون به آسمان لندن برمیخاست و از همه مهمتر پراکنده شدن
قطعات مشتعل و خاکستر از بدنه ساختمان به اطراف این بیم را بهوجود آورده
بود که گرنفل لندن به سرنوشتی شبیه پلاسکوی تهران دچار خواهد شد. اتفاقا
مقایسه این دو برج بویژه در میان کاربران ایرانی شبکه اجتماعی به یکی از
سوژههای دیروز بدل شده بود. این در حالی است که نخستین گزارشهای فنی
حکایت از ابراز نگرانی مکرر ساکنان طی سالهای اخیر درباره بروز یک فاجعه
در این ساختمان چهل و چند ساله و همچنین بیتوجهی شرکت مالک و ناظران
شهرداری به این هشدارها دارد. آتشسوزی برج منفرد و سیمانی «گرنفل» که در
فضایی باز میان دیگر برجهای شهرک لنکستر وست استیت در شمال غربی لندن
مرکزی قرار دارد از طبقات پایینیاش نشأت گرفت. حریق از نخستین ساعات پس از
نیمهشب سهشنبه آغاز شد و تا ساعتها ادامه داشت. این برج محل سکونت حدود
600 شهروند عمدتا مسلمان انگلیسی بود و به گزارش روزنامه دیلیمیل، اتفاقا
مراسم سحری ماه رمضان باعث شد به شکل معجزهآسایی برخی ساکنان هنگام آغاز
حریق بیدار باشند و از آن مطلع شوند و همسایهها را با خبر کنند. به گزارش
گاردین، آخرین آمار تلفات به نقل از اسکاتلندیارد حاکی از مرگ دستکم 6 نفر
و زخمی شدن بیش از 70 ساکن دیگر است. با این حال از شهادت ساکنان پیداست
تعداد نهایی قربانیان بیش از اینها خواهد بود، چرا که بسیاری از ساکنان
داخل آتش گرفتار شدند و برخی دیگر هم خود را از طبقات بالا به پایین پرتاب
کردند. صادقخان، شهردار پاکستانیتبار لندن این حریق را رخدادی عظیم برای
پایتخت بریتانیا دانسته است. همچنین به گفته دن دیلی، دستیار کمیسیونر جوخه
آتشنشانی لندن 45 ماشین آتشنشانی و 200 آتشنشان به همراه 20 آمبولانس
در عملیات وسیع اطفای حریق و نجات ساکنان شرکت داشتهاند. با این حال اگرچه
به گفته او آتش ظرف 7 ساعت مهار شده است اما تا شامگاه دیروز نیز دود
برخاسته از این ساختمان بلند در بالادست رود تیمز در قلب لندن، آسمان
پایتخت انگلیس را میپوشاند. از طرف دیگر این پرسش بهوجود آمده که چرا
اداره آتشنشانی شهرداری لندن با وجود فضای باز و گسترده پیرامون ساختمان
گرنفل، از بالگردهای آبپاش برای اطفای حریق در طبقات فوقانی آن استفاده
نکرد؟ همچنین با توجه به گسترش حریق از پایین به بالای برج، گفته میشود
برخی ساکنان خود را به پشتبام رساندند اما آنجا گیر افتادهاند که در چنین
مواقعی بالگردهای امداد میتوانند جان افراد را نجات دهند. از طرف دیگر
این فاجعه در یک ساختمان عمدتا مسلماننشین در حالی رخ میدهد که طبق
آمارهای رسمی در انگلیس، طی یک سالی که از بریگزیت میگذرد بیگانههراسی و
مسلمانستیزی در جزیره بشدت افزایش یافته است. اما نخستین برآوردها حاکی از
آن است که در آتشسوزی این برج مرتفع 120 واحدی بازسازی شده که در سال
1974 بنا شده، کوتاهی شرکت مالک آن که بسیاری از تمهیدات ایمنی بویژه در
رابطه با کنترل حریق را نادیده گرفته بود، دخیل است. روزنامه گاردین دیروز
گزارش داد از چند ماه پیش ساکنان برج، یک گروه اقدام را برای بررسی وضع
هشدارآمیز امنیت ساختمان تشکیل داده و گروه مالک یعنی شرکت
«کیسیامتیاو» را موظف به اصلاح وضعیت سازه کرده بودند. یکی از
گزارشهای فنی درباره آسیبپذیری گرنفل در مقابل حوادث، به از بین رفتن
تدریجی لایه محافظی از جنس پودر زغال و آلومینیوم حکایت دارد که از زمان
ساخت آن در حدود 43 سال پیشروی سطوح داخلی سازه را میپوشاند و آن را در
مقابل گسترش آتش مقاوم میکرد. پاییز سال گذشته نیز گروه اقدام ساکنان
گرنفل با این وصف که اوضاع ساختمان چنان وحشتناک است که بروز یک فاجعه دور
از انتظار نیست، نسبت به بیتوجهی مالک ساختمان شکایت کرده بودند. سرانجام
در سایه بیتوجهی شهرداری پایتخت انگلیس فاجعهای که این شهروندان نگونبخت
انتظارش را میکشیدند رخ داد.
جزئیات تکاندهنده از زبان یک شاهد ایرانی
یکی از ایرانیان ساکن این برج شرح ماوقع را برای بیبیسی چنین تعریف کرد و
گفت همراه خواهرش به سینمایی در نزدیکی خانه رفته بود که مادر معلولش
تلفنی او را از وقوع آتشسوزی مطلع کرد. به گفته «سجاد» ۲۲ ساله، آپارتمان
آنها در طبقه سوم این برج مسکونی واقع شده یعنی درست یک طبقه پایینتر از
منشأ آتشسوزی در طبقه چهارم. او گفت که سراسیمه خود را به ساختمان رسانده و
متوجه شده مادرش احتمالا با کمک دیگران، سالم از ساختمان خارج شده است. او
شاهد تلفنی صحبت کردن حدود ۱۵ نفر دیگر با بستگانشان بوده که در آتش
گرفتار شده بودند که یکی از آنها ایرانی بوده که همچنان خبری از همسر و
فرزند گرفتارش در داخل برج نیست. سجاد همچنین شاهد پریدن یکی از ساکنان
ساختمان در میان آتش از طبقه شانزدهم یا هفدهم به پایین بوده و از دیگران
شنیده که چند نفر دیگر هم همین کار را کردهاند. او از یکی از ساکنان شنیده
بود که همراه همسرش مشغول فرار از مسیر خروج اضطراری یا پله فرار بوده و
همسرش با چند قدم فاصله دنبال او میآمده اما ناگهان در میان شعلهها
ناپدید شده است.