هنر ازمنظر اندیشمندان مسلمان- فصل اول

بسیج هنرمندان فارس- هنرمند مسلمان با هدف توجه به ذات اقدس باری تعالی و با توجه قلبی و خلوص نیت، همیشه و در هر کجا که توانسته با خلق آثار ماندگار هنری، در تمامی رشته های مربوط به هنر اسلامی، متذکر خداوند منّان گردیده و در آفرینش آثار هنری به این هدف متعالی دست یافته است. این اعتقاد به وحدانیّت خداوند در تمامی گستره و عرصه ی هنر اسلامی به وقوع پیوسته، به طوری که تمامی آثار هنری فوق دارای یک وجه مشترک و هویت مخصوص به خود بوده که در ادیان دیگر این وجه مشترک دیده نمی شود.

از طرفی، اعتقاد به دین باوری اسلامی در اوایل شکل گیری اسلام، و بیان حرفی نو از دینی نوظهور، نیازمند ابزارهای مختلفی برای این انتقال بود. هنر و آن هم در یک چارچوب دینی و با اعتقادات اسلامی که به طور اخص هنر اسلامی نامیده می شد، باعث گردید تا هنر اسلامی به تدریج و با تأثیر از فرهنگ های پیشین در ابتدای امر ظهور و به مرور با جذب و گزینش این هنرها به یک زبان و بیان مخصوص به خود دست یافته و برای خویش هویت پیدا کند. هنر اسلامی ضمن حفظ هویت خویش، تحولات به وجود آمده در آن را در جهت تکامل و رشد خود، که همانا« به سوی خداست» است، هدایت نموده است.

زیبایی هنر و اثرگذاری فوق العاده آن بردل و اندیشه ی مردم از یک سو و بهره برداری بسیاری از آن در کتاب الهی و سنت معصومان (ع) از دیگرسو، اندیشمندان مسلمان را به ستایش هنر و بحث و بررسی درباره ی حقیقت و گونه های آن واداشته است. در این بین دقت در سخنان آنها که خود بهره ی وافر از هنر دارند، مفیدتر است. چرا که ایشان بر ظرایف و رموز هنر واقفند و از عهده ی تشریح آن بر می آیند. علامه امینی(ره) از جمله ی دانشمندانی است که در هنر فصاحت و بلاغت، ادیبان جهان اسلام را به تحسین واداشته است.

اثر ارزنده ی او" الغدیر" نه فقط از نظر محتوای علمی، بلکه از جهت زیبایی نگارش، دانشمندان را متحیر کرده است. او درباره ی تاثیر مثبت شعر خوب بر روح و جان آدمی چنین می گوید:

" شعر شاعر فضایل اخلاقی و امور معنوی را با روح شنونده درآمیخته و با جذبه ای عمیق رهرو     حق جو را به چشمه ی زلال حقیقت می رساند، فضای وسیع انسانها را وسیع تر و فریاد دلنشین را به دل هر انسانی می رساند."

توجه فقیهان بزرگ جهان اسلام به سیره ی و روش رسول خدا(ص) و پیشوایان مذهب(ع) در بها دادن به شعر و شاعران برای ترویج حق و مقابله با باطل و دقت در تاثیر شگرف این هنر بر روح مخاطبان، آنها را بر آن داشت تا به نگارش، آموزش و پردازش فنون ادبی و اصول شعر بپردازند. محدثان بزرگی همچون ثقه الاسلام کلینی و شیخ صدوق و فقیهان عظیم الشانی مانند شیخ مفید و سید مرتضی علم الهدی شعر سرودند و به تنظیم دیوان شعر پرداختند.  

امام خمینی(ره)

در این دوره نیز با اشعار دلنشین و عمیق فقیه فیلسوف و عارف بزرگی مثل امام خمینی روبرو هستیم که از عنایت ویژه به هنر حکایت دارد. توجه امام به هنر را در گفته های او نسبت به سینما و تلویزیون به وضوح می توان دریافت.

امام در نخستین سخنرانی خویش پس از ورود به ایران فرمود:

" ما با سینما مخالف نیستیم ما با مراکز فحشا مخالفیم. ما با رادیو مخالف نیستیم ما با فحشا مخالفیم. ما با تلویزیون مخالف نیستیم ما با آن چیزی که در خدمت اجانب برای عقب نگه داشتن جوانان ما و از دست دادن نیروی انسانی ماست، ما با آن مخالف هستیم. ما کی مخالفت کردیم با تجدد، با مراتب تجدد، مظاهر تجدد وقتی که از اروپا پایش را در شرق گذاشت، خصوصا در ایران، مرکزچیزی که باید از آن استفاده تمدن بکنند ما را به توحش کشانده است. سینما یکی از مظاهر تمدن است که باید در خدمت این مردم، در خدمت تربیت این مردم باشد."  

شهید ثانی

کتاب" الروضه البهیه" شهید ثانی بیش از آن کتابی ارزنده وعلمی در دانش فقه باشد، اثر هنری گران سنگی است که تحسین فصیحان وبلیغان را به همراه داشته است.

همچنین تاریخ خوشنویسی و اسناد موجود از نسخه های قرآن، روایات، وقف نامه ها، مبایعه نامه ها، اجاره نامه ها، که اغلب به خط عالمان دینی نگاشته شده است، حکایت از زیبایی درخور تحسین خط ایشان دارد که این از میزان اهتمام ایشان به خوشنویسی خبر می دهد.    

منبع: کلیاتی در باب هنر دینی وهنر سکولار- بهمن شریف زادگان