جمعه ۲۸ ارديبهشت ۱۴۰۳

۰۷:۲۴:۳۰

گزارش

گزارشی از منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان مرودشت

آبخیزداری و منابع طبیعی مرودشت

کد خبر: ۶۷۳۴۶

تاریخ انتشار: ۱۷ مهر ۱۳۹۴ - ۰۹:۲۳

مهندسین » عمومی

نقش رنگ در معماری مساجد دوره صفوی در اصفهان (قسمت هفتم)

این گونه از معماری شامل معماری گستره ای از جهان می شود که ما با عنوان جهان اسلام می شناسیم.معماری این کشورها تحت تأثیر ایدئولوژی اسلام در طول زمانی مشخص قرار گرفته و به همین خاصر دارای برخی ویژگی های مشترک شدند.

به گزارش بسیج مهندسین فارس ،مقاله پیش رو توسط اعضا تهیه و برای اولین بار در فضای مجازی انتشار می یابد.

راضیه زارع،حوریه عبدی ابیانه

1- دانشگاه آزاد اسلامی، واحدداریون ،باشگاه پژوهشگران جوان،شیراز، ایران

2- دانشگاه آزاد اسلامی، واحدداریون ،باشگاه پژوهشگران جوان، شیراز، ایران

در قسمت اول چکیده آورده شد وقسمت دوم فرهنگ واحد قیاس ذهنی است که در هر جا به گونه ای اعتبار دارد.،قسمت دوم فرهنگ واحد قیاس ذهنی است که در هر جا به گونه ای اعتبار دارد..قسمت سوم در سراسر تاريخ پرفراز و نشيب ايران كه مملو از رويدادهاي مختلف است ، همواره پس از هر سقوط و افولي ، صعود و پيشرفت ثمر بخشي وجود داشته است و در اين هنگامه ، هنر، بزرگترين مايه و خصيصه هر دوره و هديه هميشگي هنرمندان مسلمان ايراني به تاريخ جهان بوده است.(قسمت چهارم) رنگ ها در هنررجنبه كيميايي دارند و آميختن آن ها خود يك هنر مشابه به كيمياگري است. هر رنگ داراي تمثيلي است خاص خودش و نيز هر رنگ ، داراي رابطه اي با يكي از احوالات دروني انسان و روح است».(قسمت پنجم) مجموع نماسازی بدنه ها ساده ،بی پیرایه و در حدی که جدار خارجی از حد یک پوشش و حفاظ برای فضاهای داخلی خارج نشود و چهره بیننده را به سوی ورودی باز گرداند.اگر چه بدنه خارجی ساده و بی آلایش باقی میماند،اما همه جلب توجه و جاذبه خود را به ورودی مسجد می بحشد.قسمت ششم) از زمان های گذشته زندگی انسان ها در جایی به نام شهر شکل گرفته وبرای اولین بار شهر ها بودند که انسان ها را وادار به خلق فضا کردندحال ادامه مقاله:

5-3-ویژگی دوره های معماری اسلامی

1-5-3-معماری اسلامی:

معماری اسلامی شیوه ای از معماری است که تحت تأثیر فرهنگ اسلامی به وجود آمده و دارای چند ویژگی است:(پیرنیا،محمدکریم،1388)

2-5-3-معماری جهان اسلام:

همان گونه که از نام آن برمی آید این گونه از معماری شامل معماری گستره ای از جهان می شود که ما با عنوان جهان اسلام می شناسیم.معماری این کشورها تحت تأثیر ایدئولوژی اسلام در طول زمانی مشخص قرار گرفته و به همین خاصر دارای برخی ویژگی های مشترک شدند.

3-5-3-گستره مکانی:

در گستره مکانی جهام اسلام شامل:هند،افغانستان ،کشورهای آسیای میانه و قفقاز ،ایران،عراق ،ترکیه ،سوریه،فلسطین ،مصر ،تونس ،الجزایر ،مراکش(مغرب) رواج داشته است.

4-5-3-گستره زمانی:

گستره زمانی معماری جهان اسلام را می توان از سالهای اولیه ظهور اسلام تا پیش از گستردگی عام معماری مدرن دانست.با این حال نمیتوان این گسترگی و نقش اثر گذار در معماری را در همه مناطق یکسان دانست.به عنوان نمونه «چنین نقشی در مصر»از سال 924 قمری به وجود آمد. (ویکی پدیا،2012)

6-3-ویژگی دوره معماری ایرانی

معماری ایرانی:

هنر و معماری در جهان پهناور اسلام دارای چهار دبستان یا شیوه بنیادی است.البته شیوه های فرعی دیگری در برخی کشورهای اسلامی قابل بررسی است.این چهار شیوه چنین هستند:

الف:شیوه مصری:این شیوه از معماری کهن مصر ریشه گرفته است و در کشورهای اسلامی شرق آفریقا،مصر،سودان ، و کشورهای پیرامونی تا حجاز را در بر می گیرد که در آن جا با شیوه های شامی برخورد می کند.

ب:شیوه شامی:اسن شیوه از هنر .معماری بیزانس ریشه گرفته و کشورهای سوریه ،فلسطین،لبنان و اردن و بخشی از ترکیه را در بر می گیرد ودارای ویژگی های مشترکی با شیوه مصری است.این شیوه در عربستان با شیوه مصری در هم آمیخته شد و دستاورد آن ها ساختمان هایی است که امروزه در مکه و مدینه دیده می شود.

پ:شیوه مغربی:که شیوه ای بسیار پیشرفته و چشمگیر است و در بر گیرنده کشور های مراکش امروزی ،الجزایر و جنوب اسپانیا می باشد.در این شیوه مسلمانان ایرانی سهم بسزایی داشته اند.شیوه مغربی یکی از شیوه های ارزشمند هنر و معماری اسلامی است.این شیوه بعد ها به دو شاخه شد،یکی در شمال آفریقا بر جای ماندودیگری در اندلس پای گرفت.در جنوب اسپانیا پس از گشایش آن به دست مسلمانان ،ساختمان های ارزشمندی مانند کاخ الحمرادر غرناطه ساخته شد و همه پژوهندگان باور دارند که این شیوه تأثیر بسیاری روی هنر و معماری اروپا داشته است. شاخه اندلسی پخته تر از شاخه مغربی شد.گرچه هر دو یک خواستگاه داشتند.

ت:شیوه ایرانی:این شیوه از همه گسترده تر و ارزشمند تر بوده و در بر گیرنده کشورهای میان رودان (عراق)،ایران ،افغانستان ،پاکستان ،جمهوری های فرارودی (ماوراالنهر) ازبکستان، تاجیکستان، و.... تا هند و اندونزی می باشد و همچنین شیخ نشین های پیرامون خلیج فارس همچون عمان و همه سرزمین هایی که ایرانیان در گسترش اسلام در آن ها پیشگام بوده اند.

این نوشته در باره شیوه ایرانی و دگرگونی هایی است که در طول سه یا چهار هزار سال در معماری ایران رخ داده است.در این مقاله تلاش می شود افزون بر بررسی روش ها و شیوه هایی که معماران ایرانی به کار برده اند،منطق و انگیزه کار آن ها و نکات درست و نادرست نیز بررسی شود.روشن است که پیشرفت فن ساختمان نسبت به شرایط زمان سنجیده می شود.به گفته دیگر، در شرایط ویژه یک دوره با ویژگی های اجتماعی خاص آن و دسترسی به ساختمایه خاص و.... از چه روش هایی بهره گیری شده است و چرا؟ برای نمونه چرا معماران گذشته از عناصر ساختمانی ویژه ای چون گنبد چنین گسترده بهره گیری می کردند.

سبک شناسی معماری ایران در طی شش شیوه بررسی می شودکه در طول تاریخ کهن این کشور به گونه ی شگفتی پیوسته به دنبال هم پدیدار شده اند.هر هنری بیشتر بر پایه خواستگاه خود خوانده می شد.برای نم.نه در شعر شیوه عراقی ،شیوه خراسانی و....پیدا شده و در قالی بافی هم بافت کاشان ،بافت اصفهان و.....گفته می شود.در معماری هم می توان این شش سبک را بر پایه خواستگاهشان نام گذاری کرد و آن ها را پنین نامید:پارسی و پارتی از پیش از اسلام ،خراسانی ،رازی ،آذری و اصفهانی از پس از اسلام.(پیرنیا،محمدکریم،1389)

7-3-معماری اسلامی ایرانی

هنر اسلامی تقریبا با روی کار آمدن سلسله امویان در سال 41 ه.ق و انتقال مرکز خلافت ازمدینه به دمشق ،پدید آمد.با این انتقال هنر اسلامی ترکیبی از هنر سرزمین های همسایه به ویژه ایران گردید.

تاریخچه مسجد در معماری اسلامی ایران:

1-7-3-قرن اول هجری قمری:

در ایران ،اولین نمونه های هنر و معماری در منطقه خراسان شکل گرفت.در این منطقه شاهد شکل گیری اولین شیوه معماری ایران پس از اسلام هستیم.این شیوه که به خراسانی شبستانی معروف گردید در قرن اول ه.ق (ابتدای پذیرش دین مبین اسلام از سوی ایرانیان)آغاز گردیدو تا دوره آل بویه و دیلمیان (قرن چهارم ه.ق )ادامه پیدا کرد.در این شیوه نقش مساجد از صدر اسلام الهام گرفت و مساجد به صورت شبستانی (چهل ستونی)بنا گشتند.به طور کلی معماری در این شیوه بسیار ساده و خالی از هر گونه تکلف است و مصالحی که در این بناها به کار رفته ساده و ارزان قیمت می باشد.از مساجد این شیوه می توان به «مسجد جامع فهرج یزد» ،«مسجد تاریخانه دامغان» ،«مسجد جامع نایین» ،«مسجد جامع نیریز» و «بنای اولیه مسجد جامع اصفهان» اشاره کرد.

2-7-3-قرن هفتم هجری:

در نیمه اول قرن پنجم ه.ق با تأسیس سلسله سلجوقیان ،درخشان ترین دوره هنر اسلامی در ایران آغاز گردید.در این دوره شاهد اوج شیوه ای از معماری به نام رازی هستیم که از زمان سلسله آل زیار در شهر ری آغاز و تا حمله مغولام ادامه پیدا کرد.در این شیوه بود که معماران از انواع «نقوش شکسته» و «گره سازی» با آجر وکاشی استفاده کردند و همچنین در طرح هایشان از طرح چهار ایوانی و قرار دادن گنبد بر مقاطع مربع ،بهره بسیار بردند.آثار معماری در این دوره از بنیاد با مصالح مرغوب بنا شدند.مساجد معروفی چون «مسجد برسیان» در نزدیکی اصفهان ،«مسجد جامع اصفهان»که بر روی شالوده ها ی دوران «آل بویه» بنا گردید،نمونه هایی از این شیوه به شمار می روند.

3-7-3-قرن هفتم هجری قمری:

در اوایل قرن هفتم هجری قمری با هجوم مغولان ،بسیاریاز کشورهای اسلامی از جمله ایران به ویرانی کشیده شدند،اما چندی نگذشت که با تأسیس سلسله ایلخانیان ،مغولان فرهنگ و سنت های کشور شکست خورده را پذیرفتند و یکی از حامیان هنر هنرمندان اسلامی شدند.در این دوره شیوه ای به نام آذری رواج یافت که تا دوره صفویه ادامه پیدا کردو شهرهایی چون تبریز ، بغداد ، سلطانیه و اصفهان مراکز هنر وهنرمندان گشتند و بناهای مذهبی و غیر مذهبی متعددی در این شهر ها ایجاد شدند.

4-7-3-قرن هشتم هجری قمری:

در اواسط قرن هفتم ه.ق با حمله تیمور بار دیگر شهر های ایران به ویرانی کشیده شد اما این بار نیز هنر ایران تیموریان را نیز مغلوب کردبه طوری که شهرهای سمرقند و بخارا مراکز هنری ایران شدند و شیوه آذری که از دوره مغول رواج یافته بود به کار خود ادامه داد.در این دوره ایداعی در زمینه تزیینات معماری یعنی کاشی معرق به وقوع پیوست.از بناهای معروف دوران ایلخانی و تیموری می توان به مسجد گوهرشاد ،مسجد جامع ورامین ، قسمت اعظم بناهای حرم امام رضا(ع) ،مسجد کبود تبریز،مسجد جامع یزد و .... اشاره کرد.

5-7-3-قرن دهم هجری قمری دوره صفویان:

با روی کار آمدن صفویان در اوایل قرن دهم ه.ق شهرهایی چون تبریز ،اصفهان و قزوین به مراکز هنری ایران تبدیل شدند.در این دوره شاهد اوج هنر و معماری ایران می باشیم که توسط پادشاهان مقتدر و هنر دوست آن دوره یعنی شاه تهماسب و شاه عباس اول به وجود آمد.در این دوره البته اندکی قبل از دوره صفوی یعنی از زمان قراقویونلوها شیوه ای دیگر در معمار ی ایران به وجود آمد که به شیوه اصفهانی معروف گردید. در این شیوه نقشه ها و طرحهای ساختمانی رو به سادگی نهاد و استفاده از کاشی های هفت رنگ و خشتی به جای کاشی های معرق رواج یافت.مساجدی چون شیخ لطف الله و مسجد امام در اصفهان از شگفتی های معماری این دوران به شمار می روند.در دوران زند و افشار به تدریج شاهد افول معماری ایرانی می باشیم به طوری که این رکود و افول در دوره قاجار به اوج خود می رسد.با وجود این رکود باز هم شاهد ایجاد بناهایی چون مسجد امام تهران،مسجد و مدرسه سپهسالار و مسجد و مدرسه آقا بزرگ در کاشان می باشیم .(ویکی پدیا،2012)