او میگوید: «برای مثال، شیمی سالاول چهارفصل دارد که درباره آب، هوا،
خاک، نفت و انرژی است. کافی است شما به یکی از این مغازهها بروید و از
فروشنده یک تحقیق بخواهید، او یکی از این تحقیقهای از پیشآماده را که
تایپ و صحافی شده است، به شما تقدیم میکند. کافی است دانشآموز اسم خودش و
دبیرش را در صفحه اول بنویسد.»
او در ادامه، با لحنی طنزآمیز میگوید اگر محقق، حقالزحمهاش را بدهد، نام دانشآموز و دبیرش هم تایپ میشود.
«سعید.ع» یکی از معلمان امور تربیتی درباره نتایج ناخواسته اینگونه
تکلیفخواستنها میگوید: «اگر دانشآموز چنین رفتاری دارد و به سمت خرید
تحقیق آماده میرود، نمیتوان و نباید او را سرزنش کرد. دانشآموز
دبیرستانی در سطحی نیست که بتواند یک تحقیق علمی ارایه دهد. وقتی معلم از
او کاری فراتر از توانش میخواهد، او خواهناخواه به تقلب روی میآورد. ما
در کلاس درس، بارها و بارها زبانی به او میگوییم تقلب و دزدی کار بدی است
اما در عمل او را به سمت تقلب سوق میدهیم. بعد هم که یک تحقیق غیرواقعی
ارایه کرد، او را به روشهای مختلف مثل دادن نمره یا شیوههای دیگر تشویق
میکنیم که باعث تحکیم و تثبیت این رفتار میشود.»
فرشید یکی از دبیرانی است که روانشناسی خوانده و در یک مدرسه منطقههفت
تهران مشاور است. او در مورد بدآموزی این نوع تکلیفخواستنها میگوید:
«امروز وقتی دانشآموز تقلب میکند، از او تقدیر میکنیم اما فردا که همین
رفتار را در دوره فوقلیسانس و دکترا انجام داد و پایاننامه تقلبی نوشت یا
آن را از جایی خرید، دادمان به آسمان میرود که واویلا چه نشستهاید که
علم و فرهنگ و اخلاق به باد فنا رفت. در صورتی که اگر میخواهیم شتردزد
نداشته باشیم، نباید تخممرغدزدها را تشویق کنیم.»
شهین 39ساله که دبیر زیستشناسی دبیرستانی در تهران است، همه این مشکلات را
تایید میکند اما با اعتماد به نفس فراوان، از روش خود برای پیشنهاد
تحقیق به دانشآموزان میگوید: «اهل افراط و تفریط نیستم؛ نه مثل آنهایی
که میدانند این تحقیقها غیرواقعی است ولی میپذیرند و به دانشآموز نمره
میدهند، نه مثل آنهایی که از بیخوبن با تحقیق مخالفت کنم. برای آنکه
دانشآموز واقعا بهدنبال تحقیق برود، چندشرط دارم؛ اول آنکه وضع درسیاش
مطلوب باشد، مثلا نمرهاش باید از 16 بیشتر باشد تا من او را مجاز برای
انجام تحقیق بدانم و دیگر اینکه موضوع تحقیق، آزاد نیست تا دانشآموز
هرچیزی را به اسم تحقیق تحویل دهد بلکه موضوع تحقیق را خودم پیشنهاد
میکنم. با دانشآموزان هم قرار میگذارم تحقیقهایی پذیرفته میشود که
نویسندهاش بتواند خلاصهای از تحقیق خود را در کلاس درس بیان کند و بتواند
به پرسشهایی که از متن تحقیق طرح شده، جواب دهد.»
به نظر او، تحقیقها نباید یکمرحلهای باشد بلکه ابتدا موضوعی برای تحقیق
پیشنهاد شود و دانشآموز داوطلب، تحقیقی در اینباره ارایه کند؛ سپس با
پیشنهاد نکتهای تازه، از او خواسته شود که تحقیقش را کاملتر کند. شهین
میافزاید: «با این روش، تعداد دانشآموزان داوطلب انجام تحقیق بسیار کم
میشود اما از آن طرف، آنهایی که تحقیق میکنند، تحقیقشان راست و درست
است.»
«محمدرضا.ت» مدرک کارشناسی ارشد ادبیات دارد اما در آزمون ورودی استخدام
معلمان قبول نشده و هماکنون دفتر تایپ و تکثیر دارد. خودش میگوید عشق اول
و آخرش معلمی بوده، اما «مثل اینکه قسمت نبوده» وارد این کار شود. به تلخی
میخندد و میگوید: «همان بهتر که معلم نشدم، الان بهاندازه 10تا دبیر
درآمد دارم.»
ابتدا درباره فروش تحقیق آماده به دانشآموزان، شیوه تهیه آنها، قیمتشان و
همچنین درسهایی که بیشترین مشتریها را دارند، توضیح میدهد و بهویژه از
دبیران دبیرستانهای دخترانه متشکر است که بیشترین مشتریها را برایش فراهم
میکنند.
او در ادامه میگوید: «اگر کسی سفارش بیاورد، انجام میدهم که البته
حقالزحمهاش بیشتر است.» در فهرست مشتریان او، حتی معلمان هم هستند:
«بسیاری از دبیران برای آنکه رتبه و گروه پایهشان بالا برود و حقوقشان
زیاد شود، میآیند همینجا و سفارش تحقیق میدهند. زحمت تحقیقهای معلمان
بیشتر و حقالزحمهاش هم بیشتر است. ولی در مجموع نمیصرفد.»
چشمش برق میزند و اضافه میکند: «این صنار سهشاهیها فایده ندارد. باید
بروم دنبال یک کار درست و حسابی. میگویند این روزها پایاننامه دانشجویی
خیلی پرطرفدار است.»
(آرزو محسنی/شرق)