رابطه ویژگی های شخصیتی با سلامت روان در دانش آموزان

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بسیج اساتید فارس، فهیمه رجبی استاد علوم تربیتی دانشگاه پیام نور مرکز آباده در خصوص ویژگی های شخصیتی و سلامت روان دانش آموزان اظهار داشت: طرح تحقیقی با عنوان بررسی ویژگی های شخصیتی و سلامت روان دانش آموزان در دو گروه دانش آموزان تیزهوش و عادی انجام گرفت که دانش آموزان از نظر ویژگی های شخصیتی و سلامت روان مورد مقایسه قرار گرفته اند نتایج حاصل شده این طور بود که دانش آموزان تیزهوش از نظر ویژگی های شخصیتی برتر از دانش آموزان عادی بودند ولی همین نتیجه در متغیر سلامت روان در خصوص دانش آموزان عادی صدق می کرد و این نشان دهنده این بود که دانش آموزان تیزهوش با وجود داشتن ویژگی های شخصیتی برتر در متغیر سلامت روان ضعیف عمل کرده بودند.

این نتیجه با بسیاری از نتایج تحقیقات انجام شده در سطح کشور هم سویی و هم خوانی داشت و از این بابت که دانش آموزانی که تک بعدی پیش می روند و پیشرو هستند و بالا می روند مثل دانش آموزان تیزهوش که از بابت آی کیو در سطح بالا و برتر قرار دارند ولی از بعد فعالیت های دیگر، مثل فعالیت های مذهبی و اجتماعی که از فوق برنامه دور هستد و سمت این گونه فعالیت ها نمی روند از بعد سلامت روان که یکی از متغیرها و سازه های مهم در انسان است دور هستند و نتایج ضعیفی را در سلامت روان بدست آوردند.

وی در ادامه افزود: همچنین در تحقیق دیگری با عنوان بررسی رابطه بین بهداشت فردی و پایبندی به نماز و نیایش با شادکامی ذهنی در بین افرادی که کمتر مسجد میروند و یا مسجد نمی روند انجام شد که فرضیات این تحقیق عبارتند از: بین نماز خواندن و بهداشت فردی افراد رابطه وجود دارد، بین نماز و نیایش و شادکامی افراد رابطه وجود دارد و فرضیه این تحقیق بین بهداشت فردی و شادکامی ذهنی افراد رابطه وجود دارد. اگر بخواهیم فرضیه ها را مورد بررسی قرار دهیم ، نتایج حاصل از این تحقیق اینطور بود که با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون بین نمازخواندن و بهداشت فردی افراد رابطه معنادار آماری دیده شد یعنی هرچقدر که افراد نمازخوان تر و مسجدی تر باشند بهداشت فردی اینگونه افراد بالاتر و بهتر است یعنی یک رابطه مستقیم دیده شد.

فهیمه رجبی استاد علوم تربیتی دانشگاه پیام نور مرکز آباده تصریح کرد: همچنین با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین متغیر نماز و نیایش با شادکامی ذهنی افراد رابطه معنادار دیده شد یعنی هرچقدر که افراد گرایش به نمازخواندن و نیایش کردن داشته باشند درواقع شادکامی ذهنی اینگونه افراد هم بالاتر و بهتر است. همچنین با استفاده از ضریب همیستگی پیرسون بین بهداشت فردی و شادکامی رابطه معنادار آماری دیده شد که بین این دو متغیر هم یک رابطه مستقیمی وجود داشت .

وی خاطرنشان کرد: از نتایج این تحقیق و تحقیقات مشابه ای که با همین عنوان و موضوع در سطح کشور انجام شده این نتیجه حاصل شد که از ضروری ترین نیازهای آدمی نیاز به نیایش است که ریشه آن در خدمت انسان جای دارد و میتوان گفت از وظایف مهم والدین است که حس مذهبی و دینی فرزندان نوجوان خودشان را روشن و آماده سازند.این وظیفه ی مهم در دوره ی کودکی باید از طریق الگودهی والدین شکل بگیرد و فرد با آنها آشنا شود و به بیان دیگر الگوی مذهبی فرزند اولیای وی هستند. نیایش از تعالیم و آموزه های اساسی اسلام و راه ارتباط مستقیم با خداوند است. دعا رابطه‌ی بین انسان و خداوند را تقویت کرده و احساس تنهایی را برطرف می‌کند. همچنین در این خصوص امام صادق(ع) می‌فرمایند: دعا کن که شفای همه‌ی دردها در دعا است.

این استاد علوم تربیتی در ادامه اذعان داشت: تحقیق دیگری با عنوان اثربخشی انجام فرایض دینی بر ارتقا بهداشت فردی و تعاملات اجتماعی جوانان انجام گرفت و نشان داد که بین انجام فرایض دینی و ارتقا بهداشت فردی و تعاملات اجتماعی رابطه وجود دارد. با جامعه آماری در دسترسی که در واقع وجود داشت و تحقیقاتی که انجام شد نتایجی که در این تحقیقات بدست آمد با بررسی فرضیه ها و با استفاده از آزمون تحویل واریانس، بین مذهبی بودن و تعاملات اجتماعی رابطه ی معناداری مشاهده شد، به این معنا که هرچقدر فرد پایبند به انجام فرایض دینی باشد از تعاملات اجتماعی بهتر و بالاتری میتواند برخوردار باشد و یک رابطه مستقیم بین این دو متغیر مشاهده شد. در فرضیه پایبندی به انجام فرایض دینی و ارتقاء بهداشت فردی با استفاده از تحویل واریانس یکطرفه یک رابطه مستقیم و یک سویه ای مشاهده شده که هرچقدر پایبندی به فرایض دینی در بین افراد بهتر و بالاتر باشد در واقع اینگونه افراد از ارتقاء بهداشت فردی بهتری برخوردارند.

وی تصریح کرد: از نتایج این تحقیق و تحقیقات مشابه ای که با همین موضوع و عنوان در سطح کشور انجام شد اینگونه نتیجه گرفته می شود که ایمان قوی و محکم باعث مصونیت در برابر بیماری های روانی است و عبادت و ذکر خدا در ایجاد بهداشت روانی و آرامش اعصاب نقش اساسی دارد. نتایج تحقیقات گذشته هم حاکی از آن است که بین نماز و باورهای دینی و سلامت روانی ارتباط مثبت وجود دارد. نماز مهم ترین وسیله ی ایجاد نشاط معنوی و آرامش روحی و روانی است و باعث از بین بردن تنش ها ،اضطراب ها و افسردگی های روزمره و حفظ تعادل روانی و استمرار امیدواری در انسانهاست.

فهیمه رجبی به آثار نماز بر زندگی انسانها پرداخت و گفت: نماز باعث تحمل شدائد و سختی های زندگی و تقویت نیروی مبارزه با مشکلات ، امید و ایمان می شود.

وی در ادامه بیان داشت: تک بعدی بارآوردن دانش آموزان از همان ابتدا امکان دارد در خانواده شکل بگیرد؛ تاکید زیاد والدین به درس خواندن بچه ها ، تاکید به این که کتاب های درسی را خیلی مورد توجه قرار دهند، بچه ها را در جوهای اجتماعی و جاهای فرهنگی، دینی و مذهبی نبرند و شرکت ندهند با این عنوان که "تو درس داری”، "چون درس داری” ، ” چون مدرسه داری” و "حتما باید شاگرد اول بشی” و "چون باید معدلت بالاتر و بهترین باشد” پس نیاز نیست که تو در این مراسم ها و در این گونه فعالیت ها شرکت کنی. ما اینگونه بچه ها را از دوران ابتدائی پرورش می‌دهیم و تربیت می‌کنیم و به دوره دبیرستان می‌رسد، در دبیرستان الگودهی دانش آموز من از پدر و مادر کمتر است. یعنی آن الگودهی که میخواستم بر روی فرزندم داشته باشم دیگر تمام شده و در واقع بچه ها دیگر گرایش به سمت همسالان خودشان در دوره ی دبیرستان پیدا میکنند.

فهیمه رجبی رشته علوم تربیتی دانشگاه پیام نور مرکز آباده گفت: اگر که از خانواده یک سری موارد اساسی مثل پایبندی به دین و مذهب، ارزش های فرهنگی و ارزش های خانوادگی مان کمتر مورد توجه قرار گیرد، این فرزند ما در دوران نوجوانی قطعا دچار آسیب های اجتماعی خواهد شد، قطعا در دوست یابی، در انتخاب همسر و انتخاب رشته درسی دچار مشکل می‌شود، به خصوص اگر تاکید ما به رفتن بچه ها به مدرسه خاص باشد مدارسی مثل همین مدرسه تیزهوشان که در این گونه مدرسه ها تاکید زیاد به امتحانات ، به تست ، درس ، کنکور و کتاب های درسی است.

رجبی گفت: دانش آموزی که در واقع با این روند رشد پیدا کرده به کنکور میرسد و احتمال اینکه در کنکور هم موفق نشود میتواند خیلی بالا باشد. آمار مدارس تیزهوشان در قبولی کنکور سراسری اینگونه به ما نشان میدهد که دانش آموزان ما یا در سطح بالای رشته های تحصیلی دانشگاههای برتر قبول میشوند که این تعداد انگشت شمار هستند یا اصلا قبولی ندارند. این یعنی ما دانش آموزمان را به گونه ای تربیت کردیم که "تو باید برتر باشی”، "تو باید در بهترین دانشگاه و بهترین مقطع تحصیلی مشغول به درس بشوی”، دانش آموز ما با شکست مواجه میشود و سرخورده از کنکور بیرون می آید و بعد قطعا دچار آسیب های روانی و اجتماعی خواهد شد و با بسیاری از مشکلات روبه رو می شود. یا اینکه اصلا دانش آموز در بهترین دانشگاه و رشته مشغول به تحصیل می‌شود. اگر که به آمارها شما نگاه کنید می بینید ما آمارهای خودکشی در دانشجوهای رشته های برتر دانشگاههای برتر را هم داریم. چرا دانش آموزی که از نظر آی کیو یا هوش بهترین دانش آموز است باید دچار چنین اتفاقی در زندگی شود. همه ی این اتفاقات بخاطر نداشتن سلامت روان است. همه ی این اتفاقات ریشه در اشتباهات خانواده ها که "تو باید همیشه برترین باشی”، "تو باید همیشه بهترین باشی” دارد. دانش آموز در شهر دیگری دانشجو می شود ، خوابگاهی میشود و با خیلی از مسائل اجتماعی مواجه میشود که نمیتواند در آنجا برتر باشد قطعا دچار سرخوردگی میشود . نتیجه این تحقیق هم تا حدودی همین را نشان میدهد در واقع باید یک رابطه مستقیم بین افرادی که دارای ویژگی های شخصیتی بالایی هستند با سلامت روان و بهداشت فردی فرد باشد یعنی اینها باید یک رابطه مستقیمی با هم داشته باشند . یک دانش آموز برتر ما باید از یک سلامت روانی خوب برخوردار باشد ولی متاسفانه اینگونه نیست.

استادنیوز

انتهای خبر/224224