چگونه شاد باشيم و شادي كنيم

«قرآن کریم ضمن بیان عذاب‌های دوزخیان می‌فرماید: این به خاطر آن است که به ناحق در زمین شادی می‌کردید و به خاطر آن است که [سخت به‌خود] می‌نازیدید [و از روی غرور و مستی به خوشحالی می‌پرداختید]»


از نظر اسلام کدام شادی پسندیده است و کدام شادی ناپسند ؟
آیات قرآن درباره شادی دو دسته‌اند:
شادی پسندیده :

الف ) دسته‌ای از ایات، مؤمنین را دعوت به شادی می‌کنند، مانند ایه:« [ای رسول خدا ! به خلق] بگو که شما باید منحصراً به فضل و رحمت خدا شادمان شوید [و به نزول قرآن مسرور باشید] که آن بهتر و مفیدتر از ثروتی است که برای خود اندوخته می‌کنید.» سوره یونس/۵۸

از این رو، مردم به فضل پروردگار و به رحمت بی‌پایان او به این کتاب بزرگ الهی که جامع همه نعمت‌ها است، باید خشنود شوند، نه به جمع ثروت‌ها و بزرگی مقام‌ها و فزونی قوم و قبیله.

ب) همچنین قرآن، زمانی که وعده الهی، مبنی بر نصرت و پیروزی رومیان اهل کتاب بر مشرکان مجوس، محقق می‌شود، می‌فرماید: در مدت چند سال فرمان ، فرمان خداست ، چه پیش از پیروزی و چه بعد از آن و در آن روز مؤمنان شادمان می شوند، به یاری خدا خدا هر کس را که بخواهد یاری می کند ، زیرا پیروزمند و مهربان است»سوره روم/۵-۴

بنابراین، شادی‌ها باید براساس ارزش‌ها و اهداف مقدس قرآن و پیروزی موحدان بر مشرکان باشد.

شادی ناپسند :

دسته دیگری از ایات قرآن، شادی را مذمت می‌کنند؛ البته شادی‌های بیهوده‌ای که براساس ضد‌ارزش‌ها هستند. در اینجا به دو نمونه از آنها اشاره می‌شود:

۱-قرآن کریم در داستان «قارون» که فردی خود‌خواه و مغرور بود و شادی‌های مستانه داشت، از زبان قومش می‌فرماید: هنگامی‌که قوم قارون به او گفتند: شادی [مغرورانه] مکن که خداوند شادی‌کنندگان [مغرور] را دوست نمی‌دارد.»سوره قصص/۷۶

۲-قرآن کریم ضمن بیان عذاب‌های دوزخیان می‌فرماید: این به خاطر آن است که به ناحق در زمین شادی می‌کردید و به خاطر آن است که [سخت به‌خود] می‌نازیدید [و از روی غرور و مستی به خوشحالی می‌پرداختید].» سوره مومن/۷۵

* اقسام شادی از نظر اسلام

نکته مهم و اساسی آن است که اسلام هر گونه شادی را تایید نمی‌کند، بلکه برای آن حد و مرز قائل است هر چند شادی یک هیجان طبیعی برای انسان قلمداد می‌شود و از این حیث نمی‌توان آن را به انواع مختلف تقسیم کرد؛ اما با توجه به عامل پدید آورنده، انگیزه شادی، موقعیت زمانی و مکانی و عوارض دیگر، چه بسا بار مثبت و منفی پیدا می‌کند. از این رو با نگرش دینی، شادی به دو قسم پسندیده و ناپسند تقسیم می‌شود:

الف. شادی پسندیده

از نگاه دین اسلام، شادی پسندیده آن است که جهت گیری الهی داشته باشد و یا مقدمه ای برای انجام وظایف شرعی و الهی قرار گیرد؛ چون طبق نظام ارزشی اسلام، مطلوب واقعی، تقرب به خدا است و همة حرکات و سکنات و افعال انسان باید در راستای آن انجام گیرد تا تکامل حاصل شود. با توجه به معیار کلی گفته شده، می‌توان برای شادی پسندیده ویژگی‌های ذیل را بر شمرد:

۱- همراه با گناه نباشد؛ ۲- با غفلت از خدا مقرون نشود؛

۳-اعتدال و میانه روی در آن رعایت شود.

در اینجا به چند نمونه از شادی‌های پسندیده اشاره می‌شود:

۱-شادی در وقت اطاعت از خدا:

شادی حقیقی، وقتی است که انسان توفیق طاعت خداوند را پیدا کرده باشد و از گناه، دوری گزیند. حضرت علی(ع) می‌فرماید: «شادی مؤمن، به طاعت پروردگارش است و حزنش بر گناه و عصیان است.»

پیامبر اکرم(ص) در وصیت خود به امام علی(ع) فرمود: «ای علی! برای مؤمن در دنیا سه خوشحالی است: دیدار با برادران دینی، افطار از روزه و شب‌زنده‌داری در آخر شب.»

۳-شادی برای احیای حق یا از بین رفتن باطل:

امام علی(ع) به «عبدالله بن عباس» می‌فرماید: «اما بعد، انسان گاهی مسرور می‌شود به خاطر رسیدن به چیزی که هرگز از دستش نمی‌رفت و گاهی محزون می‌شود به خاطر از دست دادن چیزی که هرگز به آن نمی‌رسد. پس باید شادی تو به خاطر احیای حق یا نابودی باطل باشد.»

۳ – تحول معنوی:

شادی، زمانی پسندیده است که در انسان تحولی ایجاد شود و انسان بتواند خطاهای گذشته خود را جبران کند و نیز روزی که احساس کند خداوند گناهان گذشته او را بخشیده است. امام علی(ع) فرمود: «عید برای کسی است که بداند گناهانش بخشیده شده است.»

۴ – شادی برای دیگران:

اگر مسلمانی بتواند با چهره گشاده و لبخندی صمیمی، غمی‌را از دل دوستش بزداید ، با این عمل، علاوه بر اینکه خود به نشاط و شادی رسیده، عبادت پروردگار را نیز به جا آورده است. امام صادق(ع) می‌فرماید: «کسی که از چهره برادر دینی اش رنج و اندوهی را بردارد، خداوند به پاداش آن، ده حسنه در نامه اعمالش می‌نویسد.» در روایتی دیگر امام محمد باقر(ع) می‌فرماید: «در نزد خدا، عبادتی محبوب‌تر از شاد کردن مؤمنان نیست.» البته شاد کردن دیگران از روش‌های مختلفی انجام می‌گیرد، گاهی کلامی‌را به زبان آوردن، گاهی دادن هدیه و گاهی با توجه کردن و نگاه کردن، می‌توان فردی را مسرور و شاد کرد و گاهی هم با کمک مالی، می‌توان خاطری را خرسند و شاد ساخت.

۵ -شادی برای تشکیل مجالس جشن:

یکی از شادی‌های مثبت و پسندیده، تشکیل مجالس جشن و سرور به مناسبت روزهای شادی معصومان(ع) است، مانند: سالروز میلاد پیامبر اکرم(ص) و موالید ائمه معصومین(ع) و مناسبت‌هایی مانند: عید مبعث، عید فطر، عید قربان، عید غدیر و….

امام رضا(ع) به ریان بن شبیب فرمود: «اگر دوست داری در درجات عالیه بهشت با ما باشی، به حزن ما محزون و به شادی ما شاد باش!»

حضرت علی(ع) می‌فرماید: «شادی مؤمن، به طاعت پروردگارش است و حزنش بر گناه و عصیان است.»

ب. شادی ناپسند

گاهی شادی‌ها ـ که از راه‌های مختلفی پیدا می‌شود ـ با گناه و معصیت، و لهو و لعب توأم است.

-۱ شادی به گناه

از امام سجاد(ع) نقل شده که فرمودند: «از خوشحالی به گناه بپرهیز؛ چرا که خوشحالی به گناه از خود گناه بدتر و بزرگ‌تر است.» نمونه شادی به گناه گوش دادن و استفاده کردن از موسیقی های مبتذل در مراسمهای جشن و سرور است.

۲ -شادی در برابر لغزش دیگران

امام علی(ع) فرمود: «به لغزش دیگران خوشحال مشو؛ زیرا تو نمی‌دانی که زمانه با تو چه خواهد کرد.»

۳- شادی‌های تمسخر آمیز

یکی از شادی‌های منفی، شادی‌های تمسخر آمیز است که به‌منظور تحقیر و تضعیف حق، انجام می‌شود، مانند خنده فرعون در برخورد با دلایل منطقی و معجزات روشن حضرت موسی(ع)؛ چنان‌که قرآن مجید می‌فرماید:

« ‌چون ایات ما را بر آنها آورد، او را مسخره کردند و خندیدند.» سوره مطففین/۲۹

این روش مستکبران و طاغوت‌ها است که می‌خواهند بدین وسیله به دیگران بفهمانند که اصلاً دعوت آنها قابل بررسی نیست و ارزش یک روش و برخورد جدی را ندارد.

۴ – شادی مغرورانه

افراد کم ظرفیت، با دستیابی به مال و ثروت و مقام، چنان به شادی می‌پردازند که از خود بی خود می‌شوند. این روش شادی و نشاط نیز از منظر قرآن مذموم و ناپسند شمرده شده است.

قرآن کریم درباره قارون می‌فرماید: «همانا قارون یکی از ثروتمندان قوم موسی بود که بر آنها طریق ظلم و طغیان پیش گرفت و ما آنقدر گنج و مال به او دادیم که بر دوش بردن کلیدهای آن گنج‌ها صاحبان قوت را خسته می‌کرد.»

* شادی ما برای اهل بیت بخاطر اظهار محبت به آنهاست پس باید این محبت طوری باشد که اهل بیت شادی ما را بپسندند مراسم تولدی که ما برای اهل بیت می گیریم غیر از جشن تولد برای فرزند کوچکمان است ما شیعیان اعتقاد داریم که امام زمان ناظر به اعمال ماست باید توجه داشته باشیم که امام زمان هم در مراسم تولدش حضور دارد شما مثلا وقتی در مراسمی هستید که استانداریا رئیس جمهور در آن حضور دارد سعی می کنید رفتارتان متفاوت با رفتار در حضور دوستانتان باشد حالا که امام زمان خلیفه خداوند بروی زمین هستند باید بیش از این مراقب اعمالمان باشیم.

ان شاء ا… همه ما جزء سربازان واقعی اهل بیت عليهم السلام باشیم .